preloader

Uyku Probleminizi Sirkadiyen Ritminizi Düzenleyerek İyileştirin

15.03.2024
Uyku Probleminizi Sirkadiyen Ritminizi Düzenleyerek İyileştirin

Yazı Boyutu:

Uykusuzluk, depresyon, kaygı bozukluğu gibi birçok şeye iyi gelen sirkadiyen ritim nedir? Sirkadiyen ritmi düzenlemeyle ilgili yapmanız gerekenleri keşfedin.

Bağışıklık sistemini güçlendirmeden stres yönetimine kadar birçok mindfulness konuları yoğun tempo içerisinde yaşayanlar tarafından oldukça araştırılan konular haline geldi. Zor dönemden geçen, ev ve iş hayatı arasında zorlanan kişiler daha huzurlu, daha sağlıklı bir yaşam arzularken, 2017 yılında Nobel Tıp Bilim Ödülü uzun ömrün anahtarı olarak kabul edilen sirkadiyen ritim alanında yapılan çalışmalara verildi.

ABD’den bilim insanları Jeffrey C. Hall, Michael Rosbash ve Michael W. Young’un bu araştırmaları sonuncunda vücudun biyolojik saati Sirkadiyen ritim herkesin dikkatini çekti. Peki, uykusuzluk, depresyon, yaygın kaygı bozukluğu ve bağışıklık sistemi gibi birçok şeyi pozitif hale getiren bu sirkadiyen ritim nedir?

Uyku Probleminizi Sirkadiyen Ritminizi Düzenleyerek İyileştirin

Sirkadiyen Ritim Nedir?

Amerikalı 3 bilim adamı period isimli bir genin içinden per ismli bir proteini izole ettiler. Bu protein 24 saatlik bir döngüyle vücudumuzdaki hormonal üretim ve fizyolojik olayları düzenlerken bunu evrenle uyum içinde yapar.

Gezegenimizin, güneşle ve ayla olan açısıyla bağlantılı çalışır. Örneğin; iç saatimiz olan biyolojik saatimiz, güneşin doğuşuyla vücuda sinyaller gönderir ve melatonin salınımını durdurur veya gece uyumamız için melotonin salınımını başlatır. Sirkadiyen ritim, bunlar gibi onlarca metabolik işlevden daha sorumludur ve bunu yaparken de doğayla uyum içinde yapar.

{772247}

Sirkadiyen Ritmi Dengede Tutmanın Yolları

Doğayla ne kadar uyum içinde yaşarsak, sirkadiyen ritim o kadar düzende olur. Ne kadar sağlıklı beslensek de, spor yapsak da; eğer kaliteli uyku uyuyamıyorsak her şey yarım. Kaliteli uyku çok önemli.

Yapılan araştırmalarda 3 gece arka arkaya uyumayan insanların sirkadiyen ritimlerinin bozulduğu, bağışıklık sistemlerinin yavaşladığı ve hastalıklara yakalanma oranlarının arttığı görülmüştür.

Bunun için akşam saat 22.00-23.00 gibi yatakta olmamız ve kesinlikle telefonsuz, ışıksız karanlık bir odada uyumamız çok önemli. Çünkü iki gözümüzün arasındaki optik okuyucular telefonlarımızdaki mavi ışığı ya da televizyonun sinyalinden çıkan minicik ışığı bile gün ışığı olarak algılıyor ve bu doğrultuda komut veriyor. Yani ‘melatonin salgısı azalsın’ diyor. Melotonin azalınca uyku kalitemiz yeterli olmuyor.

Uyku Probleminizi Sirkadiyen Ritminizi Düzenleyerek İyileştirin

Melatonin ve Önemi

Melatonin çok önemli; çünkü çok iyi bir antioksidan. Yapılan araştırmalarda, özellikle görme engelli kişilerde kanser hücrelerinin görülme riski oldukça düşüktür. Bunun en büyük nedeninin melatoninle alakalı olduğu anlaşılmıştır. Karanlıkta uyumak bu yüzden çok önemli. Nobel ödüllü bilim adamımız Aziz Sancar diyor ki; ‘Kendi melatoniniz ile hastalıklarınızı yenebilirsiniz, hatta kanseri bile…’

Sirkadiyen Ritmin Faydaları

  • Sirkadiyen ritim düzen çalıştığı takdirde;
  • Obezite,
  • Kalp hastalıkları,
  • Tansiyon,
  • Kan şekeri,
  • Tip 2 diabet,
  • Depresyon, uykusuzluk,
  • Erken yaşlanma ve
  • Kansere yakalanma riskinde düşüş gösterebiliyor. Bağışıklık artıyor ve vücut kendini yenileyip, iyileştiriyor.
Uyku Probleminizi Sirkadiyen Ritminizi Düzenleyerek İyileştirin

{771888}

Kaliteli Uyku İçin Aromaterapi Çözümü

Sirkadiyen ritmi düzende tutmak için öncelikle akşam saatlerinde 19:00’dan sonra parasempatik sistemin, yani bizi rahatlatan, gevşeten ve melatonin salınmasını aktive eden sistemin devreye girmesi gerek; ama giremiyor. Hayatımızdaki stres o kadar çok ki; trafik, cep telefonları, haberler vb. nedenlerden sempatik sistem kortizol (stress) salgılamaya devam ediyor ve gevşetici, rahatlatıcı parasempatik sisteme yol vermiyor.

Bu aşamada aromatik yağlardan yardım almamız mümkün. Lavanta, roma papatyası, melisa, vetiver, adaçayı, yasemin, gül, bergamot, neroli gibi yağlar hava yayıcıya eklenerek odadaki frekansı yükseltiyor. Bu sayede beyine yolladığı sinyalle parasempatik sistemi aktive ediyor. Yani kortizol anlamlı ölçüde düşüyor ve melatonin salınımı başlıyor.

Uyku Probleminizi Sirkadiyen Ritminizi Düzenleyerek İyileştirin

Kaliteli Bir Gün ve Uyku İçin Aromaterapi Yağ Önerileri

Gündüz; palmarosa, bergamot, portakal, limon, neroli gibi gaba agonisti ve serotonin artırıcı etkisi olan yağlar sayesinde vücutta artan serotonin metabolize olarak, akşam melatonine dönerek kaliteli uykuya destek oluyor.

Melatonin hormonunun yaşlandıkça azaldığını da belirtmek gerek. Yapılan bir araştırmada yaşlılar evinde lavanta, mercanköşk, fesleğen, vetiver, melisa, roma patyası yağlarından oluşan bir karışım odaya hava yayıcı ile uygulanmış. Sonucundaysa, 1 hafta içerisinde, uyku ilacı alan 10 kişiden 9’unun ilacı bıraktığını gözlemlenmiş.

Uyku Probleminizi Sirkadiyen Ritminizi Düzenleyerek İyileştirin

Sirkadiyen Ritmi Yakalamak İçin Doğru Beslenme Kuralları

Triptofan içeren besinlerle almamız vücutta melatonin üretimini artırıcıdır. Protein, midede triptofana dönüşür. Dihidroksitrıptofan-serotonin-melatonin, bu mekanizma bize gösteriyor ki; kızılcık, vişne, papatya, anason, ceviz, badem, fındık içerisinde yüksek miktarda melatonin bulunuyor.

Akşamları ise, kaliteli uyku için kesinlikle bir bardak melisa, sarı kantaron, lavanta, papatya, kediotu veya rezene çayının büyük faydasını göreceksiniz. Uyarıcı etkisinden dolayı kahve, siyah çay ve yeşil çay gibi kafeinli içecekleri gündüz saatlerinde tercih etmenizi öneririm.

Esra Er Kursan
Esra Er Kursan Tüm Yazıları