Hashimoto Tiroiditinin Belirtileri ve Tedavisi

Hashimoto tiroidi nasıl teşhis edilir? Belirtileri nelerdir? Endokrinoloji bölümünden Prof. Dr. Ayşe Sertkaya Hashimoto hastalığına dair merak edilenleri cevapladı.

Ayşe Sertkaya

Hashimoto hastalığı nedir?

Tiroid bezinin bu kronik yani çok uzun seyirli olan hastalığı; 1900’lü yılların başında ilk kez tarif eden Japon cerrahın ismi “Hakaru Hashimoto” ile anılıyor. Görülme sıklığı binde bir olan bu hastalık, kadınları erkeklere göre 20 kat daha fazla etkiliyor. Kadınlar arasında da 20 ile 50 yaş arası, hastalıkla en fazla karşılaşılan dönemdir. Bu hastalık bir tiroiditdir; yani tiroid bezinin bir çeşit inflamasyonu yani yangısıdır. Vücudun kendi bağışıklık sisteminin tiroid bezini düşman görmesi ve saldırması sonucunda gelişir. Buna otoimmunite, hastalığa da otoimmun hastalık diyoruz. Bu saldırının sonucunda tiroid bezi çoğunlukla yıllar içinde yavaş yavaş hasar görür ve tamamen yetersiz hale gelince de hipotiroidi tablosu yani tiroid hormonu yetersizliği oluşur.

Çoğunlukla tiroid bezi hasar görse de; ultrasonda doku hasarı görülse de; tiroid hormonları günlük hayatı devam ettirecek yeterlilikte salgılanır ve ilaç yani tiroid hormonu kullanmaya gerek olmaz. Ancak bazı durumlarda normalde yeterli olan tiroid artmış tiroid hormon ihtiyacını karşılayamayarak, kısmen yetersiz kalabilir. Özellikle gebelik ve emzirme dönemi böyle süreçlerdir. Gebelik süresince ve süt verme sırasında ilaç desteği vermek gerekebilir. Daha sonra ilaç tekrar kesilebilir ve bez yeterli çalışıyor mu diye kontrol edilmelidir.

Hashimoto hastalığının belirti ve bulguları nelerdir?

Bu hastalık uzun süren doğası gereği fark edilmeyebilir. Ancak tiroid bezi aşırı tahrip olup hipotiroidi gelişir ise semptomlara yol açar. Bu nedenle Hashimoto hastalığı olan bireylerin düzenli aralıklarla TSH ölçtürmesi ve gerektiği yerde veya gebelik planlandığında ilaca başlanması önemlidir.

• Yorgunluk ve uyku hali ve/veya güçsüzlük

• Soğuğa tahammülsüzlük ve çok üşüme

• Konsantrasyon veya düşünme zorluğu

• Depresyon

• Kilo alma

• Hastalığın erken evresinde boyunda genişleme veya guatr varlığı ve hastalığın daha ileri evresinde tiroid bezinde küçülme

• Adet düzensizlikleri

• Kabızlık

• Eklem veya kas ağrıları

• Saç dökülmesi

• Ciltte kuruluk

• Kırılgan tırnaklar

• Yüzde ve bazen tüm vücutta şişlik

• İleri yaşlarda ciddi kalp ve ritim sorunları

Görüldüğü gibi bu bulgular aslında pek çok durumda hatta tamamen sağlıklı kişilerde bile zaman zaman görülebilen bulgulardır. O nedenle herhangi bir tiroid hastalığı olmasa bile en azından yıllık kontrollerde mutlaka tiroid hormonuna bakılmasını öneriyoruz.

Kimler risk altında?

Hashimoto tiroiditi, her yaştan insanda görülebilir ancak çoğunlukla orta yaştaki kadınlarda ve aile öyküsünde tiroid hastalıkları olan kişilerde meydana gelir. Kişide tip 1 diyabet, vitiligo, gluten intoleransı (Çölyak hastalığı), romatizmal hastalıklar, ülseratif kolit gibi başka bir otoimmün hastalığın varlığı, kronik tiroidit riskini arttırır. Çünkü bu tip bağışıklık sistemi hastalıkları bir anda bulunma eğilimindedir.

{774233}

Hashimoto tiroiditi tanısı nasıl konur?

Hashimoto tiroiditi olan kişilerde sıklıkla guatr yani büyümüş tiroid bezi olur. Eğer hipotiroidi gelişmiş ise buna bağlı yukarıda saydığımız bulgular görülür.Semptomlar tek başına hastalığın güvenilir bir kanıtı değildir. Geçerli bir tanı koyabilmek için kan testleri gereklidir. Kan TSH seviyeleriniz yüksek ve serbest T4 (kanda serbest dolaşan tiroid hormonu) düzeyleri düşükse, muhtemelen hipotiroid vardır. Tiroid hormonlarının üretimine katılan bir enzim olan tiroid peroksidaza karşı antikorlar (anti-TPO) özellikle Hashimoto tiroiditi vakalarında genellikle yükselir.

Hashimoto tiroiditi nasıl tedavi edilir?

Hashimoto tiroiditi olan hastalar uygun bir ilaç ile yani tiroid hormonu ile ömür boyu tedaviye ihtiyaç duyacaktır. Özellikle başlangıçta doğru dozu bulmak için 6-8 haftada bir TSH testi yapılması gerekebilir. İdeal dozu belirledikten sonra TSH düzeyinin 6-12 ayda birb ölçülmesi ve sonuçlara göre doz ayarlaması genellikle yeterli olur. Doktorunuz ilaç az gelirse gelişecek hipotiroidiye;ilaç fazla gelirse gelişecek hipertiroidiye bağlı metabolik ve klinik sorunları izler. Antikorların düşmesinde selenyum mineralinin etkili olduğu bilinse de hipertiroidiye karşı koruyucu değildir; üstelik bazı sağlık sorunlarına yol açabileceği de dikkate alınarak sürekli selenyum takviyesi önerilmez. Ancak bazı durumlarda doktorunuz vermeyi düşünebilir. Gebelik planlanıyorsa hastalığın takibi ve tedavisi hastaya özel yapılmalıdır.

Cerrahi tedavi, lazer tedavisi gibi yaklaşımların hastalığın tedavisinde yeri yoktur. Tiroid hormonları normal sağlıklı bir bireyde iklim, hava değişimi, mevcut bedensel durum, kilo değişimleri, kullanılan ilaçlar gibi pek çok faktöre göre vücut tarafından dengede tutulur. Biz bu hormonu dışarıdan aldığımızda bu değişimlere göre ilaç yani hormon dozumuzu ayarlamamız gerekir. İşte bu nedenle hastaların düzenli aralıklarla kontrol edilmesi gerekmektedir.