preloader

Endometriozis ve Çikolata Kistleriyle İlgili Bilinmesi Gerekenler

16.07.2021
Endometriozis ve Çikolata Kistleriyle İlgili Bilinmesi Gerekenler

Yazı Boyutu:

Koç Üniversitesi Hastanesi’nde Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı bölümünde görev yapan Dr. Üzeyir Kalkan, endometriozis ve bu hastalığın oluşturduğu çikolata kistlerini açıkladı.

Endometriozis ve Çikolata Kistleriyle İlgili Bilinmesi Gerekenler

Dr. Üzeyir Kalkan

Endometriozis ve çikolata kistleri nedir?

Endometriozis ve bu hastalığın oluşturduğu çikolata kistleri, en sık görülen hastalıklardan olmasına rağmen doğru bilgi eksikliği, benimsenmiş yanlış inanışlar ve ihmal nedeniyle erken tanı, etkili ve doğru bir tedaviden çoğu zaman mahrum kalmaktadır.

Endometriozis, ağrılı adet görme veya şiddetli adet kramplarından ibaret bir hastalık değildir. Yaşam kalitesini bozan pek çok belirtisi, adet dışındaki günlerde veya adet görmeyenlerde de ortaya çıkabilir. Çoğu zaman bu belirtiler, artık her zaman hissedilen, yaşam kalitesini kötüleştiren, kronik bir hal alır.

Gündelik yaşamda, uzun süre fark edilmeden veya başka nedenlere bağlanabilecek belirtilerle de seyredebilir. Başka bir sebeple yapılan jinekolojik muayene veya ultrasonografi, MRI gibi tetkikler sırasında da tesadüfen görülen çikolata kistleri ile endometriozis hastalığının varlığı anlaşılabilir.

Endometriozis ve Çikolata Kistleriyle İlgili Bilinmesi Gerekenler

Endometriozisin belirtileri nelerdir?

Hastalık aynı olsa bile farklı kişilerde farklı şikayetlerle ortaya çıkabilir.

Ağrı en sık görülen yakınma olsa da yukarıda bahsettiğim gibi tesadüfen yapılan muayene ve tetkikler sırasıda hastalık bulguları ortaya çıkabilir. Aşağıda sıralanan durumlar, endometriosis veya çikolata kisti ile ilişkilendirilebilir:

– Adet dönemi dışında da olan karın, bel veya kalça ağrıları,

– Hamile kalamama (infertilite),

– Cinsel ilişki sırasında ağrı,

– Karın şişkinliği,

– Kabızlık, ishal veya ağrılı dışkılama ile seyreden bağırsak şikayetleri,

– Mesane bölgesinde ağrı, işeme problemleri,

– Ciltte bölgesel uyuşukluk,

– Bacak veya ayak kaslarında kısmi zayıflık,

– Şiddetli yorgunluk, güçsüzlük,

– Adet döneminde oluşan solunum zorlukları, gibi birbirine benzemeyen pek çok yakınmanın kökeninde endometriozis hastalığı olabilir.

Endometriozis ve Çikolata Kistleriyle İlgili Bilinmesi Gerekenler

Tanım olarak Endometriozis, rahim iç dokusuna benzeyen doku parçalarının, rahim içi haricinde, başka organlar (yumurtalık, karın zarı, bağırsak, idrar yolları, mesane, sinirler) üzerinde bulunması hastalığıdır. Bunlardan yumurtalık üzerinde oluşan yapı çikolata kisti olarak bilinir. Endometriozis, kronik ve ilerleyici bir hastalıktır. Kalça veya karın ağrısı olan genç kadınların yaklaşık %70’ine ilerleyen yıllarda, ortalama 7 yıl gecikme ile, endometriozis tanısı konmaktadır. Bu da hastalığın yarattığı sorunların ciddiyetinde artış ve tedavide gecikmeye yol açmaktadır.

Endometriozis lezyonları zamanla yüzeyel olmaktan çıkıp derin infiltratif endometriozis haline gelebilir. Bu süreç çoğunlukla ağrının artması ve sürekli bir hal almasıyla kendisini gösterebilir. Daha da geç kalınan olgularda, lezyonların bulunduğu alanlardan farklı organ ve bölgelerde de ağrı hissedilebilir.

Hastalığın tanısı nasıl koyulur?

Her ne kadar klinik belirti ve bulgulara dayanarak endometriozis ve çikolata kistlerinin ön tanısını koymak mümkün olsa da kesin tanı için doku örneğinin patolojik incelenmesine gerek duyulmaktadır. Bu doku örnekleri de cerrahi sırasında çıkarılarak inceleme için gönderilir.

Eksik ve özensiz danışmanlık ve tedaviler, hastalığı ne yazık ki karşımıza kötü klinik sonuçlar olarak çıkarmaktadır. Yıllarca adet ağrısının normal olarak algılanması, abartıldığının düşünülmesi, psikolojik kökenli olabileceği yanılgısı, var olan erken hastalığın karşımıza ilerlemiş ve hastada ciddi hasar bırakmış bir hastalık olarak çıkmasına neden olmaktadır.

Endometriozis ve Çikolata Kistleriyle İlgili Bilinmesi Gerekenler

Hastalığın ön tanısı konulduğunda ise, kime, ne zaman ve hangi ameliyatın, hangi teknikle yapılması gerektiği; kimlerin ilaç tedavisi ile devam edebileceği konusunda yapılan ihmaller, eksik veya fazla tedaviler, yanlış inanışlar ne yazık ki geriye döndürülmesi mümkün olmayan hasarlar bırakabilmektedir.

Yıllar önce endometriozis hastalığı çikolata kistlerinin varlığı ile eş tutulurken, günümüzde çikolata kistlerinin, endometriozis hastalığının çoğunlukla yumurtalık üzerinde oluşturduğu bir sonuç olduğu anlaşılmıştır. Eskiden, bu kistlerin görülür görülmez cerrahi olarak çıkartılması, ana tedavi yöntemi olarak benimsenmişken, bugün gelişen bilgi ve deneyimle sadece çikolata kistlerinin değil tüm endometriotik lezyonları kapsayacak kapsamlı bir cerrahinin gerekliliği anlaşılmıştır. Aksi yapıldığında, geçmeyen şikayetler, ilerlemeye devam eden hastalık nedeniyle ikinci tamamlayıcı cerrahiler gerekebilmektedir. Ve bu tamamlayıcı cerrahiler, çoğunlukla daha zor ve komplike olabilmektedir.

Endometriozis için tedavi yöntemleri nelerdir?

Endometriozis için uygulanacak kaliteli ve kapsamlı cerrahi, uygun medikal tedavi, diyet ve beslenme, fizik tedavi, ağrı tedavileri ve diğer tüm destekleyici tedavilerin, yaşam kalitesini çok bozan başta ağrı olmak üzere tüm belirti ve bulgularla baş etmede etkilidir. Bu amaçla kurulan Koç Üniversitesi Endometriozis ve Minimal İnvaziv Cerrahi Merkezimiz, uluslararası diğer endometriozis merkezleri gibi, her bir tedavi şekli için gerekli uzmanları, ekip bünyesinde barındırır ve takım olarak çalışır. Özel eğitim almış cerrahlar tarafından ileri teknoloji kullanılarak yüksek kalitede uygulanan minimal invaziv cerrahiler (laparoskopik veya robotik cerrahiler), etkili bir tedavi planının köşe taşıdır.

Endometriozis ve Çikolata Kistleriyle İlgili Bilinmesi Gerekenler

Cerrahi kararı, hastanın durumuna göre bireyselleştirilir. Bunun için her hasta, kendi koşulları içerisinde değerlendirilir; beklentiler ve bunların karşılanması şeffaf olarak ortaya konur. Zamanlama belirlenir ve uygulamaya geçilir. Hastalar, sadece ameliyat aşamasına kadar değil, hastalığın doğası gereği yaşam boyu izlenir, düzenli kontroller yapılır, gerekli destek kesintisiz verilir.

Unutulmamalıdır ki ancak erken müdahale endometriozis hastalığının neden olabildiği infertilite (kısırlık), yaşam kalitesinde bozulma ve giderek kötüleşen şikayetlerin önüne geçebilir. Doğru bilgi ve danışmanlığın alınması ile bilinçlenme, modern ve doğru tedaviler, kaliteli bir yaşamın anahtarlarıdır.

OGGUSTO
OGGUSTO Tüm Yazıları