Duygusal Beslenme Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Olumsuz duyguları bastırmanın veya yatıştırmanın bir yolu olarak yemek yemenin tanımı nedir? Hangi yiyecekler hangi duygunun dışarı vurumudur? Duygusal beslenme hakkında merak edilenleri danışman Verda Çakan anlattı.

Verda Çakan

Duygusal beslenmenin açılımı nedir?

Duygusal beslenme genel olarak, olumsuz duyguları bastırmanın veya yatıştırmanın bir yolu olarak yemek yemektir. Yapılan birçok araştırmada, çoğu insanın normalin üstünde yemek yemesinin yüzde 75’inin duygusal duruma bağlı olduğu ortaya çıktı. Kızgınlık, öfke, yorgunluk, bitkinlik, depresyon, yalnızlık, güvensizlik, yetersizlik, suçluluk, kıskançlık, mutluluk, kaygı, endişe, asabiyet, hayal kırıklığı, boşluk hissi, umutsuzluk, üzüntü, keder, korku; bunlara sebep olan duygulardan bazılarıdır.

Beslenmeyle psikoloji arasındaki ilişkiyi nasıl anlatırsınız?

Beslenmeyi bir buzdağının tepesi, psikolojiyi ise o dağın görünmeyen kısmı gibi düşünebiliriz. İkisi, bir bütündür. Her insanın, her olaya tepkisi farklı olabilir. Psikolojimizdeki değişiklikler, çocukluğumuzdan gelen bilinçaltı travmaları, sosyal veya iş hayatımızda yaşadıklarımız beslenmemize; dolayısıyla bedenimize yansır. Tıpkı, yalnız hissetiğimizde canımızın genellikle tatlı istemesi gibi.

Hangi yiyecekler hangi duygunun dışarı vurumu?

Ekmek, pilav ve makarnanın yatıştırıcı etkisi vardır. Özellikle ekmek, bilinçaltımızı ve zevk merkezimizi uyuşturur. Nişastalı yemeklerin altında, korku ve gerginlik duyguları vardr. Yüksek yağ içeren kızarmış yiyecekler yiyerek de, içimizdeki duygusal boşlukları yağ ile doldurmaya çalışırız. Kuruyemişler eğlence eksikliğini simgeler; onları çıtırdatarak içimizdeki öfke ve kızgınlıkları bastırmak isteriz. Ayrıca isteyip de yapamadığımız değişiklikler yüzünden kendimize kızdığımız durumlarda hem yağlı hem de çıtır yiyecekler yemek, beynimizin haz merkezini rahatlatır.

“Geçmişten gelen duygularımız ve gelecek kaygılarımız, beslenme problemleri yaşamamıza yol açıyor.”

Bolca tatlı veya tuzlu yemenin altında ne yatıyor?

Tuzlu olarak, özellikle kuruyemişlerden bahsedebiliriz. “Eğlence eksikliği sendromu” dediğimiz duygu durumundan dolayı, farkına bile varmadan bütün bir paketi bitirebiliriz. Özellikle eğlenceden yoksun kişiler, beynindeki zevk kimyasallarını harekete geçirmek için bolca tüketme ihtiyacı hissederler. Kan basıncını yükselten tirozin maddesi, kaju ve yer fıstığında bol miktarda vardır. Diğer birçok çerez ise, beynin zevk merkezini harekete geçiren pirazin içerir. Tuzlu çerezleri yediğiniz zaman sakinleştiğini, stres attığını, rahatladığını anlayan beden unutmaz. Bu gibi duyguları her hissetiğinizde, beyin bilir ve o tuzluya ulaşmak ister. Bu duygu ve yeme ilişkisinin farkına varmadığınız takdirde, tüketiminiz alışkanlığa dönüşür.

Tatlı yeme arzusu ve krizlerinin altında yatan birçok neden olabilir. Tatlı dediğimizde aklınıza yalnızca çikolata gelmesin. Tatlı, karbonhidrat, şeker ve şeker içeren gıdalara düşkünlüğü pek çok şeyle açıklayabiliriz. Çocukluğunuzda ödül olarak verilen şeker ile mutlu olabilme alışkanlığından; serotonin, endorfin eksikliğine kadar birçok sebebi olabilir. Tatlı yeme arzusunun altında yatan gerçek duyguları çeşitli çalışmalar ile ortaya çıkarabiliriz. Ancak bunların en belirgin olanları umutsuzluk, değersizlik, mutsuzluk ve boşluk hissidir.

Tıka basa yemenin önüne geçmek için önerileriniz neler?

Tıka basa yeme alışkanlığınız varsa bunun bir günde değişmesini bekleyemeyiz. Her gün adım adım çalışmak gerekiyor. Ben, danışanlarımın ilk gün 10, daha sonra 15-20 ve 25 dakika boyunca kendilerine izin vermelerini, alarm kurmalarını ve bu süre zarfında bir- iki bardak su içmelerini istiyorum. Sonra, daha önce hazırladıkları yapılacaklar listesinden kendilerine bir iş seçip, o işi bitirmelerini rica ediyorum. Çekmece düzenleme gibi basit bir şey olabilir. Yapıp bitirdiğiniz iş, sizin dopamin salgılamanızı sağlayacak ve siz ilk anda yemek istediğiniz miktarda yemeği arzulamayacaksınız. Yemek istediğiniz şeylerin hepsini alarm çalana kadar bitirmeye çalışın. Bittiğinde halen yemek, “tıkınmak istiyorsanız”, yiyin. Zamanla aynı zevki vermediğini göreceksiniz. Tabii bu yalnızca tıka basa yemek, “binge eating” dediğimiz bir yeme bozukluğu için önerilerden biri. Yine aynı şekilde, kişi neden bunu yapıyor; kendini ödüllendiriyor mu, cezalandırıyor mu? Bunun altında yatan duyguyu bulup, çalışmak çok önemli.

{774104}

Mindfulness ile duygusal beslenmenin önüne geçebilir miyiz?

Mindfulness, anda kalmak çok önemli. Geçmiş ile geleceği ayırabilirsek, duygusal beslenme sendromu olarak adlandırdığım yeme bozukluklarını çok daha kısa sürede çözebiliriz. Çünkü, geçmişten gelen duygularımız ve gelecek kaygılarımız, beslenme problemleri yaşamamıza yol açıyor.

Yeni nesil beslenme türlerinin çıkış noktaları neler?

Yeni nesil beslenme, kişinin yalnızca kendi doğru beslenmesini ve bedeni için en iyi olan yöntemi bulmasından geçiyor. Beslenme dediğimiz şey, yalnızca yiyeceklerden ibaret değildir. Beden zihin ve ruh beraber çalışır. Düşünce değişmeden beden de değişmez. Değişir gibi olur; ama sürekliliği sağlanamaz. Bilinçaltında biriktirdiğimiz birçok duygu ve düşünce bedenimize yansır. Beslenmeyi holistik olarak; bir diğer deyişle, bütünsel olarak ele almalıyız. Ruhu ve bedeni aynı anda beslediğimizde dengeli beslenmiş oluruz. Yeni nesil beslenme; ruh, zihin ve bedenin aynı anda ve dengede beslenmesidir.

{774200}

Yeni kitabınızda okuycuları neler bekliyor? Kimler kitabı mutlaka edinmeli?

Kitap, benim kendi duygusal beslenme yolculuğumu anlatıyor. Çocukluk döneminden başlayan kilo problemimin altında yatan bilinçaltı duyguları ve bu duyguları, günümüze kadar nasıl dönüştürdüğüm ile ilgili. Duygusal beslenme ile yaptığım hafifleme yolculuğumu paylaşıyorum. Kitabın sonunda; duygusal beslenme, tıka basa yeme, tatlı krizleri gibi birçok duygusal beslenme sendromunun (DBS) önüne nasıl geçebileceğiniz ile ilgili alıştırmalar da var. Duyguların ön planda olduğu bir beslenme kitabı olduğunu söyleyebilirim.

Uzun yıllardır kilo problemi yaşayan, yıllardır diyet yapıyorum kilo alıp veriyorum sürekliliği sağlayamıyorum, tatlı, tuzlu krizlerinden, tıka-basa yemekten vazgeçemiyorum, duygu durum değişikliklerinde diyeti bozuyorum, her diyeti denedim olmuyor, ben diyet yapmaktan vazgeçtim yapamıyorum diyen herkesi hafifleme yolculuğunu anlattığım kitabımı almalarını tavsiye ediyorum.

OGGUSTO Yazı İşleri Yöneticisi Cemre Bosnalı’nın diğer yazılarını okumak için tıklayın.

Dünyadan en yeni haberleri ilk bilen olmak için OGGUSTO’nun haftalık e-bültenine kaydolun.