Kedi ve Köpeklerde Kısırlaştırma Operasyonu: Öncesi ve Sonrası

Kedi ve köpeklerde kısırlaştırmaya ilişkin tüm detayları, operasyon öncesinde ve sonrasında dikkat edilmesi gerekenleri Doç. Dr. Cem Perk anlattı.

Evimizin patili bireylerinin kısırlaştırma gereksinimi bir gün karşımıza çıkacaktır. Bunun doğru zaman ve uygun şartlarda yapılması önemli. Evcil hayvanları kısırlaştırmak, yalnızca doğum kontrolü sağlamak için değil, onları daha sağlıklı kılmak, ciddi hastalık risklerini azaltmak ve istenmeyen davranış problemlerini önlemek için de faydalı. Kısırlaştırma, veteriner tıpta uygulanan en yaygın operasyondur. Çok düşük komplikasyon riskiyle güvenle yapılır.

Kısırlaştırma Yöntemleri

Kedi ve köpeklerin kısırlaştırma operasyonu, genel anestezi altında üreme organlarının çıkarılmasını içerir. Bu durum onların kişiliğini, oyunculuğunu, öğrenme yeteneğini ya da koruyuculuğunu etkilemez. Yaygın bilinen inanışın aksine, kısırlaştırılan hayvanlarda uygun mama ve egzersiz programı ile kilo alımı önlenebilir.

Dişi kedi ve köpeklerde uygulanan en yaygın kısırlaştırma yöntemi ovariohisterektomidir. Bu operasyonla yumurtalıklar, fallop tüpleri ve rahim total olarak alınır. Hayvanların üreme yetenekleri ortadan kalkar ve cinsel istekleri sonlanır.

Erkek kedi ve köpeklerde ise kısırlaştırma, kastrasyon denen testislerin alınmasıyla gerçekleştirilir. Böylelikle üreme ve kızgınlık yetileri ortadan kalkar. Bu, kızgınlık gösteren erkek kedilerin birçok yeri idrarla kirletme sorununu da çözümler.

Geleneksel Kısırlaştırma Prosedürüne Alternatif Yöntemler

Histerektomi: Yumurtalıkların yerinde bırakılıp, yalnızca uterusun alındığı kısırlaştırma yöntemidir. Dişi hayvanların cinsel dürtüleri devam eder, çiftleşebilir ancak gebelik oluşmaz. Dezavantajı ise stump pyometra denen, rahmin bırakılan kısmında enfeksiyon gelişebilmesidir.

Ovariektomi: Bu teknikte yalnızca yumurtalıklar alınır. Uterus yerinde bırakılır. Ovaryumlar alındığı için östrojen salınımı olmaz ve kızgınlık oluşmaz. Dezavantajı ise rahim iltihabı denen pyometra gelişebilmesidir ki bu yaşamı tehdit edebilir.

Testise İlaç Enjeksiyonu: Bu yöntemde, testis dokusu içerisine sperm üretimini durduran kimyasal bir madde enjekte edilir. Böylelikle fertilite engellenmiş olur. Dezavantajı ilgili enjeksiyon sonucu testislerde yangı, ödem ve irritasyon oluşumudur.

Vazektomi: ABD ve Avrupa ülkelerinde yaygın uygulanan, insancıl bir doğum kontrol yöntemidir. Erkek hayvanların testis kordonunda bulunan sperm kanalı bağlanarak dişiyi döllemesi engellenir. Testis alınmadığı için hayvan cinsel istek duyar ve dişiyle çiftleşebilir. Sperm akışı olmadığından dişide gebelik oluşmaz. Animal welfare olarak tanımlanan hayvan refahına hizmet eden bir yöntemdir. Türkiye’de ilk kez 2013 yılında tarafımdan gerçekleştirilen ve günümüzde de uygulanan modern bir yöntemdir. Yöntemle ilgili detaylı bilgi almak için tıklayın.

Kısırlaştırmanın Yararları

Sokaktaki aşırı evcil hayvan popülasyonunu kontrol etmesinin yanı sıra; evdeki dostlarımızın istenilmeyen gebeliklerinin önlenmesinde de hayati önem taşır.

Kısırlaştırma, uterus, meme, testis ve prostat kanserleri gelişimine ilişkin riskin azaltılmasında oldukça etkindir. Dişi kedi ve köpeklerde yaygın görülen, pyometra denen uterus enfeksiyonu kısırlaştırmayla tamamen önlenir. Erkek köpeklerin prostat hiperplazileri ile anus çevresinde görülen perianal tümör riskleri kastrasyon sayesinde azaltılır.

İlerideki dönemlerde karşılaşılabilecek kanser, pyometra ya da travmatik faktörler nedeniyle gerekebilecek operasyon maliyetleri ortadan kalkar.

Kısırlaştırma Prosedürüne İlişkin Önemli Hatırlatmalar

Operasyon Öncesi:

• Kısırlaştırma operasyonları kedi ve köpeklerde her yaşta yapılabilirse de, 6 aylık oldukları dönemde önerilir. Yavru bir hayvan edinildiğinde, önce parazit tedavisi ve aşı programını tamamlayıp, sonra kısırlaştırmak daha doğrudur. Dişi kedi ve köpeklerin 6 aylıkken kısırlaştırılmaları, ilerleyen yaşlarda oluşabilecek meme kanserlerinin önlenmesinde daha etkindir.
• Dişi kedi ve köpeklerde kısırlaştırma operasyonu asla kızgınlık varken yapılmamalıdır. Bu dönemde ovaryumlar ve uterus dokusu oldukça gevrek ve kanamaya yatkındır. Kızgınlık bittikten 10 gün sonra operasyon planlanmalıdır.
• Kısırlaştırma operasyonları genel anesteziyle yapıldığından, ameliyat öncesinde uygunluk açısından kan tahlili yaptırılmalıdır.
• Operasyondan önceki gece kedi ve küçük köpeklere saat 20.00’den sonra, büyük köpeklere ise 18.00’den sonra yemek verilmemelidir. Su için bir kısıtlama yoktur. Operasyondan 2 saat öncesine kadar verilebilir.

Operasyon Sonrası:

• Kısırlaştırma operasyonu 30-60 dakika kadar sürer. Dostlarımız anesteziden uyanıp tamamen kendilerine gelinceye kadar klinikte gözlem altında tutulurlar. Ev ortamına götürüldüğünde, sessiz ve sakin bir ortamda zeminde tutulmalıdır. Eğer başka bir hayvan varsa, ondan uzaklaştırılmalıdır.
• Operasyon gününün akşamında önce biraz su, daha sonra konserve gibi yumuşak gıdalar verilmelidir. Ertesi gün kuru mamaya geçiş yapılabilir. Kısırlaştırılmış erkek kediler, sonraki yaşamlarında özel kısır kedi maması yemelidirler. Bu, FUS olarak adlandırılan, idrar yolu sistemi hastalıklarının oluşmaması için önemlidir.
• Doktorunuzun önerdiği koruyucu antibiyotikler düzenli olarak kullanılmalıdır.
• Kısırlaştırma, optimal sterilizasyon şartlarına sahip, modern anestezi ekipmanları ve cerrahi setleri bulunan donanımlı kliniklerde yapılmalıdır. Düşük maliyet sunan kliniklere karşı dikkatli olunmalıdır.
• Operasyonun dikişleri bir hafta ila on gün sonra alınır. Bu süre içinde dikişlerin zarar görmemesi için bölge ıslanmamalı, dostlarımızın başındaki yakalık çıkarılmamalıdır. Dikişler alındıktan sonra da en az bir hafta banyo yaptırılmamalıdır.

Can dostlarımızla sağlıklı, neşeli ve eğlenceli günler geçirmeniz dileğiyle…