Ehliyete İhtiyaç Duymayacağınız Otonom Araçlar
Yazı Boyutu:
Günümüzün en popüler teknolojik gelişmelerinden biri olan ve kendi kendine gidebilen araçlar olarak bilinen otonom sürüşlü araçları keşfedin.
Konumuz kendi kendine gidebilen otomobiller. Bu sistemler birkaç yıldır hayatımızdalar. Durum böyle olunca özel şoförlük mesleği son mu bulacak, bunu zamanla göreceğiz! Bir diğer merak edilen konu ise; sürücü ehliyetinin yakın gelecekte ne denli gerekli olacağı. Öyle ki; otonom sürüşlü araçlar kendi başlarına bile gidebiliyorken, neden çocukları okula bırakma görevini de üstlenmesinler! Sadece otomobillerde değil, elektrikli ve paylaşımlı mobilite dünyasına geçişte tek bir “ehliyet” ile tüm elektrikli-scooter, mikro-otomobiller ya da motosikletlerin kullanılabilme yetkisine dair yasal düzenlemeler görüşülmeye devam ediyor. Ancak şu an için bildiğimiz; hemen hiçbir ülkede, otonom yani kendi kendine hareket eden otomobillere tam yetki verilmedi. Test sürüşleri devam ediyor ve yaşanabilecek tüm aksaklıklar gerçek hayat koşullarında gözlemleniyor.
Otonom araçlarla ilgili önemli bir gelişme Temmuz 2022’de yaşandı. Avrupa Birliği, sözde Seviye 4 otonom araçların yola çıkmasına izin verme konusunda ilk hamleyi yapmayı hedefliyor. İddiaya göre AB üye ülkelerinde her yıl gelişmiş, kendi kendine sürüş teknolojisine sahip otomobil üreticisi modellerinden yaklaşık 1.500 adet üretimin tescil ve satışının onaylanmasına dair bir yasa üzerinde çalışılıyor.
17 ana başlıktaki teknik kuralı belirlemeye çalışan Avrupa Birliği Komisyonu’nun hedefi, 2050 yılına kadar trafik kazalarındaki ölüm oranını sıfıra indirmek. Ancak bunu yapabilmek için otomobillerdeki güvenlik özelliklerinin arttırılması gerekiyor. An itibarıyla trafik kazalarının yüzde 95’inde insan hatasının olduğu tahmin ediliyor. Bu da; eğer “insan faktörü” devreden çıkarsa yüzde 95’lik bir iyileşme olarak yorumlanabilir.
Otonom Sürüş Nedir?
Kendi kendini sürebilen yani otonom sürüş sunan otomobillerde 6 aşamalı bir ölçek var. Seviye 0; ilk otomobillerden günümüze bildiğimiz, tüm sorumluluğun sürücüye ait olduğu türe deniyor. Seviye 1 otomobiller, sadece hız sabitleme sistemi yani “Cruise Control” olanlara deniyor. Seviye 2 ise şerit takip asistanı gibi sadece hızın değil, istikametin de gözlemlenip ayarlanabildiği otomobillere verilen isim. Seviye 3 denilen nokta ki günümüzde pek çok yeni otomobilde bu donanımları görebiliyoruz; sürücünün bir süreliğine otomobilinin tüm kontrolünü devredebilmesi anlamına geliyor. Örneğin hızınızı sabitleyip, önünüzdeki mesafeyi ayarlayıp, şerit takip asistanını da devreye aldıktan sonra tek yapmanız gereken, olan biteni takip etmek ve acil bir durumda müdahalede bulunmak oluyor.
{47893}
Otonom Sürüşte Seviye 4 Ne Demek?
Günümüzde onaylanması beklenen Seviye 4, bir otomobilin tamamen kendi başına bir yolculuğu tamamlayabildiği, ancak sürücünün yine de müdahale edebildiği ve otomobilin çalışmasının genellikle coğrafi olarak sınırlı olduğu seviye. Bu seviyede otomobilin ilk hareketini yapması, gerektiğinde durması, gerektiğinde de navigasyon bilgilerinin verilmesi halinde tüm yolculuğun kendi kendine gerçekleşmesi anlamını taşıyor. Bu aşamadaki en temel unsur; bu süreçlerin onaylanmasında insan-sürücü onayının gerekmesi. Seviye 5 ise otomobillerin tamamen kendi kendine hareket etmesi anlamına geliyor ki işte o günler geldiğinde-uçan otomobiller kadar olmasa da-Jetgiller’i yaşayacağımızın ispatını görebileceğiz!
{34488}
Otonom Sürüşlü Araçlar
Mercedes-Benz E Serisi, Tesla Model 3, Volvo XC90 ve diğerleri…
Tesla, Mercedes-Benz ya da Volvo gibi markaların öncülüğünde “kendi kendine gidebilen” otomobiller şimdilerde ticarileştirmiş olsalar da, halen bu araçların direksiyonlarında birinin oturması ve müdahale etmesi gerekiyor.. Buna sebep olarak da trafik kurallarında henüz otonom sürüş konularında, olası bir kaza durumunda suçlunun kim olduğunun belirlenmemiş olması geliyor.
Otomobil şirketleri böyle bir risk almak istemedikleri için kontrolün halen sürücüde olması gerektiğini belirtiyorlar. İşte tam da bu yüzden, Volvo ve Mercedes-Benz gibi markalar şu an için satın alabileceğiniz araçlarında “yarı-otonom” olarak adlandırılan ve direksiyonu tutmanızı gerektiren sistemleri sunuyorlar.
Tesla, sunduğu otonom sürüş yardımcılarına daha fazla güvenen bir imaj çizse de yine de sürücünün kontrolü elden bırakmamasını öneriyor. Araç paylaşım platformu Uber ise Volvo’nun XC90 modeliyle San Francisco’da kendi kendine gidebilen programının denemelerinde sona yaklaştı gibi. Ancak denemeler esnasında bir bisiklet sürücüsüyle yaşanan kaza sonrasındaki can kaybı, bu sistemin güvenirliğinde kaygı yarattı. Öte yandan Türkiye otomotiv piyasasında Seviye 3 ve hatta Seviye 4 olarak adlandırılan yarı-otonom donanımlar artık B Segmenti’ndeki (Küçük Sınıf) otomobillerde bile satın alınabiliyor. Ne yazık ki Türkiye yollarındaki eksik ya da hatalı şerit çizgileri veya diğer sürücülerin ani yön değiştirmelerine bu sistemler yeterince sağlıklı cevap veremiyor. Bu sebeple siz siz olun, bu sistemleri devreye aldığınızda kontrolü tamamen elden bırakmayın!
Google Car
Dünyanın en büyük şirketlerinden Google, bir otomobil üreteceği fikrini ortaya atalı çok oldu, 2014 yılındaysa farklı yaştaki kullanıcılar ile otomobilini buluşturdu. Başta Lexus ve Toyota modelleri olmak üzere pek çok seri üretim araca eklediği aparatlar ile geliştirmeye başladığı sistemleri Google Car olarak bilinen sempatik görünümlü araca aktardılar. Tavanında 360 derece lazer tarama sensörleri bulunan bu minik otomobil, öndeki mesafeyi sürekli tarayarak ilerliyor. Navigasyon üzerinden girdiğiniz bilgiler ışığında sizi istediğiniz yere götürebilen araçta direksiyon gereksiz bir detay aslında. Dolayısıyla kullanılmamış.
2 kişilik iç mekânda emniyet kemerleri takıldıktan sonra yolculuk başlıyor. Bu araç seri üretime geçerse, artık çocuğunuzu şahsen okula bırakmak zorunda kalmayacağınız gibi, ehliyeti olmayan kişiler bile gidecekleri yeri belirleyip yolculuk yapabilecekler. 2014’te kamuoyuna gösterilen Google Car’ın ne zaman seri üretime geçeceği ise henüz kesinleşmedi.
{15623}
Rinspeed Oasis
İsviçre merkezli Rinspeed, en yeni modelinin prömiyerini, alışılmışın dışında Cenevre Otomobil Fuarı yerine, eşzamanlı olarak Kuzey Amerika’da CES 2017 ve NAIAS 2017’de gerçekleştirdi. Oasis adındaki konsept araç, otonom sürüş özellikleri bir yana iç mekânında sebze-meyve ya da Bonzai ağacı yetiştirebileceğiniz bir bahçeyi de barındırıyor.
TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi’nin de desteğiyle hareket edebilecek hale gelen Rinspeed Oasis, sadece bireysel bir ulaşım aracı olmaktan ziyade, çok amaçlı hizmet de verebilir. Oasis projesi gerçekleşmesi halinde, araç neredeyse park halinde kalamayacak. İsteyen bu aracı kendi ulaşımı için kullandıktan sonra bırakacak, bir sonraki isteğinde de yeni bir araç hizmetine sunulacak. İstendiği takdirde tek bir aracı paylaşabileceğiz de…
Holografik dokunmatik sistem üzerinden araç ayarları kontrol edilebilen Oasis, kullanılmadığı durumlarda uygun bir yere park ederek bir sonraki yolcusunu bekleyebiliyor. İsterseniz, aracın çekmece şeklindeki bagaj bölümüne eşyalarınızı yerleştirip lojistik faaliyetlerinizi de sürdürebiliyorsunuz.
Tamamen elektrikli Oasis’in şarjının bitmesi durumundaysa en yakın noktadaki mobil acil şarj robotları size dolu bir enerji paketi getiriyorlar; sonrasındaysa yerlerine geri dönüyorlar. Oasis’in 5K teknolojili gösterge tablosuna tezat oluşturacak şekilde Carl F. Bucherer markalı bir saatin direksiyon kolonunun hemen içinde yer alması da enteresan bir ayrıntı!
Mercedes-Benz Vision Urbanetic
CASE stratejisi kapsamında çalışmalarını son hızda sürdüren Mercedes-Benz, geçtiğimiz yıllarda sergilediği Vision Urbanetic ile hem yolcular hem de yükler için otonom hareket edebilen vizyonunu gösterdi. Sabit bir zeminde ve değiştirilebilen kabin özellikleriyle gerektiğinde kendi kendine gidebilen bu araçta iki adet elektrik motoru bulunuyor. Yaklaşık 450 km menzil sunması planlanan Mercedes-Benz Vision Urbanetic, akıllı IT sistemi sayesinde bir telefon uygulaması ile de kontrol edilebiliyor.
Mercedes-Benz Vision Urbanetic’deki amaç; aracın sürekli kullanımda olabilmesi. Bireysel otomobillerin kullanım ömürlerinin yüzde 90’a yakını park halinde gerçekleşiyor. Bu sayede daha az sayıda ulaşım aracı daha sık aralıkla kullanılabilecek. Bir nevi ihtiyaç kadar araç yollarda dolaşacak. Otonom teknolojilerle donatılmış olan Mercedes-Benz Vision Urbanetic, yolcu taşıma modülü yerine yük taşıma üstyapısı takıldığındaysa bir noktadan diğerine, trafikte kapladığı alanın tamamını yüklerin yerleştirilmesi için kullanabilecek. Çünkü kendi kendi gidebilmesiyle sürücüye ihtiyaç duyulmayacak!
{35101}
Renault EZ-Ultimo
Otomobil deneyiminde 125 yılı geride bırakan Renault, “Carriage 2.0” adını verdiği, otomobil serüvenindeki ikinci dönemde otonoma odaklı gösterimleriyle dikkatleri üzerine çekiyor. Son dönemde sürekli yeni tasarımlı ancak farklı kullanım amaçlarına yönelik otonom konseptler sergileyen Renault, EZ-Ultimo ile lüks seyahatlerin geleceğini gösteriyor.
Renault EZ-Ultimo, Fransız markanın tasarım DNA’sını “Easy Life” yani hayatı kolaylaştıran unsurlarla bir araya getiriyor. Ahşap, mermer ve deri gibi üst düzey malzemelerden üretilen rafine iç tasarımda yolcular, rahatlatıcı ve sürükleyici bir yolculuğun keyfini çıkarırken, aynı zamanda kendilerini birinci sınıf bir uçak yolculuğunda gibi hissediyorlar.
Seviye 4 otonom sürüş kabiliyetine sahip bir robot-araç olarak adlnadırılan bu konsepttin ne zaman gerçek anlamda hayata geçebileceğini öngöremiyoruz. Çünkü günümüzde alıştığımız tasarımların çok ötesinde bir izlenim veriyor. Ancak gerçekleşmesi halinde örneğin, hem şehir içinde hem de şehir dışı bir ortamda, bir havaalanına veya bir otelden turistik bir yere kadar iç mekânına kurulup, “Sürüş Keyfi 2.0”yi yaşamaktan başka seçeneğiniz kalmıyor!
Toyota Concept-i
Toyota, “kendi kafasına göre takılan” Concept-i ile “otonom sürüş” konusuna farklı bir yorum getiriyor. Yui adındaki yapay zekâya sahip olan Concept-i, sürücünün tüm geçmişini hafızasında tutarak, ruh haline uygun yolculuk desteği veriyor. 2030 yılında bir Toyota kullanmanın nasıl olacağının gösterilmek istendiği kavram araç, teknolojinin soğuk, ruhsuz havasını dağıtmak istiyor.
Bu sebeple, Concept-i’daki “Yui” sizinle konuşabilen bir teknoloji barındırıyor. Aracı çalıştırmak istediğinizde kokpitte yanıp-sönen butona basıyorsunuz ve Concept-i sizinle adeta el sıkışarak harekete hazır hale geliyor.
Trafikte nasıl sürücüler birbirleriyle iletişim halinde iseler, Yui sayesinde Concept-i de hem sürücüsü hem de diğer araçlar ile entegre bir iletişime sahip olacak. Sadece hareket eden nesnelerle değil, binalar, ağaçlar ya da yayalar gibi faktörleri de bu araç algılayacak ve onlarla da etkileşime geçebilecek.
Örneğin arkada alışıldık stoplar yerine “Dikkat Et” yazısı belirecek. Ya da aracı kullanmaya karar verip de yanına geldiğinizde size “Hello” diyecek. “Gerçekten teknoloji bu kadar gelişti” demekten kendinizi siz de alamadınız değil mi?
{47385}
