Sanat Koleksiyonerliğine Yeni Girecekler İçin Öneriler

Sanat çok derin, yoğun ve harikulade bir dünyanın kapılarını size açacaktır. Bunun için ise tüm ihtiyacınız olan biraz zaman, merak ve ilgidir. Peki nereden ve nasıl başlamalı? Yeni başlayanlar için bir sanat koleksiyonu oluşturma yolundaki tavsiyelerimize göz atın.

İstanbul’da sanat ile dolu geçen bir eylül ayını geride bıraktık. Yeni sezona güçlü sergiler ile giriş yapan galeriler, tüm şehre yayılarak hepimizi sanat ve tüketim konusunda düşünmeye teşvik eden 17. İstanbul Bienali ve tabii ki tüm sanatseverlerin heyecan ile beklediği Contemporary İstanbul sanat fuarı eylül ayına damgasını vuran etkinlikler oldu. Bu heyecanlı ve yoğun geçen programların ardından sanat eseri satışlarında da belirgin bir artış oldu.

Peki ilk defa sanat eseri almak isteyenler nasıl bir yol izlemeli? İster evinizde izlemek için olsun, ister yatırım amaçlı veya sadece ve sadece sanata olan hayranlığınız için, sanat dünyasının ilk izlenimi göz korkutucu olabilir. Ne amaçla sanat eseri aldığınızdan bağımsız olarak güçlü ve tutarlı bir sanat koleksiyonu oluşturmak zaman ve bilgi ister. Sanat çok derin, yoğun ve harikulade bir dünyanın kapılarını size açacaktır. Bunun için ise tüm ihtiyacınız olan biraz zaman, merak ve ilgidir. Peki nereden ve nasıl başlamalı? Yeni başlayanlar için bir sanat koleksiyonu oluşturma yolunda bazı tavsiyelerimizi derledik.

Almayın

Evet yanlış okumadınız, bir sanat eserine sahip olmaya karar verdiğiniz anda yapacağınız ilk şey aslında hemen almak olmamalı. Size hitap eden eserleri, sanatçıları, akımları keşfedene kadar belirli bir süre alım yapmamanızı öneririz. Bu süreyi sergileri, müzeleri, sanat insiyatiflerini, bienalleri gezerek, size nelerin hitap ettiğini keşfederek geçirin. Belli bir dönem, akım, tarz veya malzeme üzerine olan ve ilginizi çeken alanları belirleyin.

Vakit Ayırın

İlgi alanınızı belirleyip eserini almayı planladığınız sanatçıya karar verdikten sonra da acele etmemenizi ve dürtüsel alım (impulse buying) yapmamanızı tavsiye ederiz. Öncelikle ilgilendiğiniz sanatçıyı tanımak için vakit ayırın. Sanatçının geçmiş dönemlerini, piyasadaki yerini, bulunduğu koleksiyonları varsa ikinci el piyasasını iyi araştırının. İkinci el bir eser ise eserin provenansından emin olun. Yeterli ve yerinde araştırma yapmadığınız durumda bir esere olduğundan fazla bir rakam ödeyebilir veya replika bir eser bile satın alabilirsiniz.

Bütçe Belirleyin

Ayırmak istediğiniz bütçenizi belirleyin. Bir bütçe dahilinde her zaman özgün ve özel sanat eserleri satın alabilirsiniz.

Kariyerinin başındaki sanatçılar, bütçesel olarak genellikle daha uygun olur. Bu sanatçıların atölyelerini ziyaret edebilir, genç sanatçılara alan açan internet sitelerini inceleyebilir, genç sanatçı yarışmalarını ve fuarlarını takip edebilir ve eser alımlarınızı buralardan yapabilirsiniz.

Kariyerinde ilerlemiş sanatçıların da serigrafileri, edisyonlu işleri, kağıt üzerine veya suluboya işleri, biricik bir tablolarına kıyasla her zaman daha ulaşılabilir rakamlar olacaktır. Unutmayın pahalı eser her zaman iyi eser anlamına gelmez.

Uzun Dönemli Düşünün

Eserler bize ilham olurlar ve bizimle uzun süre yaşarlar. Yatırım amacı ile olsun veya olmasın satın almış olduğunuz eseriniz ile uzun yıllar beraber yaşamanın planını yapın. Eserin korunmasını düşünerek uygun şekilde çerçeveletin ve direk güneş ışından koruyarak asın. Sanat piyasası finans piyasası gibi hızlı hareket etmez ve eserlerin ve sanatçıların değerlenmesi çok daha uzun vakit alır. Satmak istediğinizde de unutmayın, uzun zamandır görücüye çıkmamış, piyasada olmayan eserler her zaman daha değerli olurlar.

Özgün ve Özgür Olun

Trendleri ve popülerliği vizyonunuzu geliştirmek için mutlaka takip edin ancak almak istediğinizde sizin ilginiz alanınızda olup olmadığından da emin olun. Eğer herkes aynı popüler sanatçıları ve trendleri takip ederse tüm koleksiyonlar birbirine benzer. Her zaman içgüdülerinize güvenin, sanat dünyasında vakit geçirdikçe gözünüzün ne kadar eğitildiğini, potansiyel ve özgünlüğü nasıl ayırt edeceğinizi çok daha rahat anlayacaksınız. Eser alırken şu soruyu kendinize mutlaka sorun “Bu eseri duvarıma astığımda onunla yaşayabilecek miyim? Daha da önemlisi onsuz yaşayabilecek miyim?” Eğer ikinci soruya cevabınız ‘hayır’ ise iç güdüleriniz sizi doğru esere yönlendirmiş demektir.

Bir Bilen İle Çalışın

En önemli konuyu en sona sakladık. Eviniz için tek bir tablo da almak isteyebilirsiniz ya da uzun dönemli, yatırım amaçlı veya sırf sanat merakınızdan dolayı da alım yapmak isteyebilirsiniz. Sanat profesyonelleri ve danışmanları size bu yolda deneyimleri, sektör bilgileri ve ilişkileri ile çok daha güvenli ve kolay bir yol sağlayacaklardır. Profesyonel sanat danışmanları sizi tanıdıktan sonra hem yerel hem uluslararası piyasada doğru yönlendirecek, gerektiğinde sizin için eser satın alımlarını yapacak, ilişkileri sayesinde çok daha geniş bir sanat camiasına ulaşmanızı sağlayacaktır.

İlham Veren Bir Öykü

Son olarak Herb ve Dorothy Vogel koleksiyonundan bahsetmek isteriz. New York’ta postane görevlisi olan Herb ve Brooklyn Halk Kütüphanesi’nde kütüphaneci olarak çalışan eşi Dorothy geçtiğimiz dönemin en heyecanlı, en zengin ve en ilham verici koleksiyonlarından birini oluşturan mütevazi New York’lu bir çifttir. 1960’ların başından başlayarak yaklaşık 40 sene boyunca dönemin en önemli sanatçılarından eser toplayan çift, koleksiyonlarının bir kısmını bağışladıklarında yaklaşın 4700’den fazla sanat eserine sahipti. Peki neydi onların koleksiyonunu bu kadar değerli bir yandan da bu kadar özel yapan? Öncelikle ne alabileceklerini ve ne istediklerini çok iyi biliyorlardı. Evlerine aylık olarak giren iki maaştan biri ile eser alıyor, diğeri ile de yaşamlarını sağlıyorlardı. Her ne kadar son dönemlerde daha farklı işler de satın almış olsalar da öncelikleri kavramsal sanatçılar ve minimalist eserler ilgi alanlarıydı. Hiçbir zaman yatırım amaçlı alım yapmadılar ve alırken en önemli kriterleri eseri ne kadar beğendikleri ve taşımasıydı. Taşıması kolay olsun diye, boyu taksi veya metro ile taşınabilecek kadar küçük olmalıydı. 2008 yılında bir kısmı müzelere bağışlanan koleksiyonda Roy Lichetenstin, Cindy Sherman, Picasso, Joseph Beuys, Christo, Sol LeWitt gibi çok önemli isimler yer almaktaydı. Hepimiz için bir ders niteliğinde olan Vogel çiftinin koleksiyonerlik yolculuğu, yeni yeni eser satın almaya başlayan tüm sanatseverlere ilham olmaya devam ediyor.