A'dan Z'ye Sürdürülebilir Yaşam Sözlüğü
Zero Waste
Tüm ürünlerin yeniden kullanılması için kaynak ömrü döngülerinin yeniden tasarlanmasını teşvik eden bir felsefe ve ilkeler bütünü. Sıfır atık.
Access Economy
Ürünlerin ve hizmetlerin sahiplikten ziyade erişim temelli sunulduğu iş modeli. Genellikle paylaşım ekonomisi ile aynı cümle içinde kullanılır ve çoğunlukla, tedarikçiler ile tüketicileri mobil telefonlar aracılığıyla eriştirmek gibi, teknoloji platformlarını kullanır.
Accountability
Bir kurumun veya bireyin eylemlerinden, kararlarından, ürünlerinden ve yürüttüğü politikalardan sorumlu olmasının kabulü. Hesap verebilirlik.
Amni Soul Eco
Giysilerin atık çöp olarak bırakıldıklarında hızlı bir şekilde ayrışmalarını sağlamak adına geliştirilmiş poliamid 6.6 formülü ile öne çıkan doğada çözünebilen naylon.
Anthropocene
İnsanoğlunun dünyaya olan etkisinin en üst düzeylere çıktığı Sanayi Devrimi’nden bugüne olan sürece ve devam edecek duruma verilen isim. İnsan Çağı.
Appropriate Technology
Kasıtlı bir amaca ulaşmak için en basit ve yararlı teknolojiyi kullanmak.
Better Cotton Initiative (BCI)
Global pamuk üretimini onu üretenler, yetiştiği çevre ve endüstrinin geleceğinin iyiliği için daha iyi koşullar sağlama amacıyla kurulmuş girişim.
Bio
Yaşamla ve yaşayan şeylerle bağlantılı olan, Yunan ön eki.
Bio-based
Biyolojik veya yenilenebilir kaynaklardan, yaşayan veya daha önce yaşamış köklerden elde edilen. Biyolojik temelli.
Biodegradable
Sınırlı bir zaman dilimi içinde doğada doğal yollarla çözünebilen şeyler.
Biodiversity
Ekosistem, türler ve genetik olmak üzere üç seviyede yaklaşım gösterilen, gezegen üzerindeki canlı türlerinin çeşitliliği. Biyolojik çeşitlilik.
Biofuel
Biyokütlenin (bkz: biomass) kimyasal ve/veya biyolojik olarak işlenmesi ile üretilen yakıt.
Carbon Dioxide
Karbondioksit. Fosil yakıtlardan çıkan, en baskın sera gazı.
Carbon Footprint
Karbon ayak izi. İnsan faaliyetlerinin çevreye verdiği zararın üretilen sera gazı miktarı açısından ölçüsüdür ve birim karbondioksit cinsinden ölçülür. Doğrudan (birincil) ve dolaylı (ikincil) ayak izi olmak üzere iki ana kademeden oluşur. Birincil ayak izi, enerji tüketimi veya kullanılan ulaşım araçları gibi fosil yakıtların yanması sonucu ortaya çıkan karbondioksit emisyonlarının ölçüsüdür. Kullandığımız ürünlerin imalatından bozulmalarına geçen tüm yaşam döngülerindeki karbondioksit emisyonlarının ölçüsü ise ikincil ayak izidir.
Carbon Neutral
Karbon nötr. Kurumların, bireylerin ve toplulukların net karbon girdilerinin çıktıları ile eşit olması eylemleri ve ölçümleri.
Desertification
Toprakta, temel olarak insan davranışlarından veya -insanların yanlış kaynak kullanımından kaynaklanan- iklim değişikliği nedeniyle meydana gelen kuraklaşma, yarı kuraklaşma ve yeraltı kaynaklarının kuruması gibi sonuçlarla karşılık bulan bozulma. Çölleşme.
Design for Purpose
Model ve strateji oluştururken sürdürülebilirliğin, tedarik zincirinin, çalışma koşullarının ve ürünün yaşam döngüsünün estetik, kâr ve büyüme ile eşit derecede göz önünde bulundurulması. Bir amaç için tasarlama.
Digital Fashion
Teknoloji ve zanaat arasındaki etkileşim, kıyafetlerin bilgisayar teknolojileri ve üç boyutlu yazılımlar kullanılarak hayal edilmesi ile ortaya çıkan görsel sunum. Dijital moda.
Disposable Fashion
Modası çok çabuk geçecek stilde üretilen ucuz kıyafetler bütünü. Gözden çıkarılabilir moda.
E-cycling
Elektronik atıkların geri dönüştürülmesi veya farklı bir amaç için yeniden değerlendirilmesi.
E-waste
Özellikle cep telefonları, televizyonlar ve bilgisayarlardan çıkan elektronik atık.
Earth Overshoot Day
Global Footprint Network tarafından hesaplanan, biz insanlığın yıllık doğal kaynaklar kullanımımızı tükettiğimiz gün. Diğer bir deyişle, ekolojik kaynakların ve hizmetlerin, aynı sene içinde dünyanın kendini yenileyebileceği sınıra dayanacak kadar kullanılması. 2020’de Dünya Limit Aşımı günü 22 Ağustos iken 2021’de bu tarih 29 Temmuz’du.
Eco
Çevre ve gezegen hakkındaki genel düşünceleri belirtmek için kullanılan ön ek.
Fair Trade
Geleneksel ticarete alternatif olarak, ilişkilerin üreticiler ve üretilen malı satın alanlar arasında kurulduğu sistem. Adil ticaret. Çiftçilerin ve işçilerin ticaretin faydalarını adil şekilde paylaştıklarından ve onların ekonomik güvence altında olduğunu garanti eder. Satıştan elde edilen gelirin belirli bir yüzdesinin topluluk projelerine kaynak sağlanması için topluluklara gitmesini sağlar.
Fashion Revolution
Moda endüstrisi insana, çevreye, yaratıcılığa ve kara ortak oranda değer vermesini teşvik eden global hareket. 24 Nisan 2013’te Rana Plaza’nın 1138 kişinin hayatını kaybetmesi ile sonuçlanan çöküşünün ardından kuruldu.
Fast Fashion
Kıyafetlerin tasarımını, yaratımını ve pazarlamasını hızlı trendler üreterek müşterilerine ucuza satma ekseninden belirlerken gezegene, insanlara ve geleceğe olan inkar edilemez etkilerini göz ardı eden hazır giyim sistemi. Hızlı moda.
Gender Equality
Ekonomik katılım ve karar-alma gibi kaynaklara ve fırsatlara cinsiyet söz konusu olmadan eşit şekilde ulaşabilmek. Cinsiyet eşitliği.
Genetically Modified
Arzu edilen karakteristikleri elde etmek için hücrelerin genetik mühendisliği tarafından makyajlanması. Genetiği ile oynanmış.
Globalization
Karşılıklı bağımlılığın, insanlar ve kurumlar arasındaki entegrasyonun ve ilişkinin artıran etkileşimlerin küresel ölçekte genişlemesi. Ekonomik, sosyal, teknolojik, kültürel ve siyasi ilişkiler bütünü. Küreselleşme.
GOTS
Elyafların, kumaşların ve dokumaların organik kaynaktan geldiğini onaylayan ve doğrulayan standart, Global Organic Textile Standard.
Habitat
Belirli türlerin yaşaması için elverişli ekolojik veya çevresel bölge.
Human Capital
İnsanlar, organizasyonlar, şirketler ve devletler tarafından geçim kaynaklarının inşa edilmesi ve korunması için kullanılan, dört sermaye türünden biri. Bilgi, deneyim, iyi niyet, entelektüel birikim ve iş gücünün toplamıdır.
Industrial Agriculture
Kitlelerin talebine hızla cevap vermek adına, büyükbaş hayvancılığın, kümes hayvancılığının, balıkçılığın ve tarlaların endüstriyel üretim mekanizmalarına tabi tutulduğu modern çiftçilik formu. Endüstriyel tarım.
Industrial Revolution
1700’lerin sonu ile 1800’lerin başında, insanların yaşamları ve iş yapış şekilleri üzerinden büyük etki bırakan, majör endüstrileşme ve inovasyon dönemi. Endüstri Devrimi. Elde üretim yöntemlerinden makinelere geçişi de kapsayan bu dönemde yeni imalat süreçleri devreye girdi. Modern üretim yöntemlerini kullanan ilk endüstrilerden biri tekstil oldu. Tüm bu değişim, şüphesiz, günümüz dünyasının çevresine ve geleceğe doğrudan etki eden yolun taşlarını döşedi.
Innovation
Cihazlarda, süreçlerde ve yöntemlerde yeni fikirlere, yaratıcı düşüncelere veya yeni hayallere kapı aralayacak, mevcut pazar ihtiyaçlarına karşılık vermenin ötesinden çözümler üretme bütünü. Yenilik, yeni metod.
Kyoto Protocol
Aralık 1997’de Kyoto, Japonya’da kabul edilen uluslararası anlaşma. Protokol ile gelişmiş ülkelerin bağlayıcı emisyon hedefleri, 1990’lardan daha az bir seviye olan ortalama 5.2 seviyelerine çekildi.
Landfill
Katı atıkların geleneksel biçimde depolanarak bertaraf edildiği alanlar. Yakma veya kompostlaştırma gibi yöntemler arasında en az maliyetli olduğu için yaygın şekilde tercih ediliyor.
Life Cycle
Bir ürünün geliştirilmesindeki -ham maddesinden üretimine, tüketiminden çürümesine- tüm aşamalar. Kullanım süresi.
Lifespan of Products
Bir ürün satılması ile gözden çıkarılması arasındaki süre. Ürünlerin kullanım ömürleri, onların sağlamlığını ve kalitesini de tanımlayan bileşenlere ve üretim yöntemlerine bağlı. Ancak bir ürünün nasıl kullanıldığı trendler ve tüketici refleksleri ile de bağlantılı. Kullanım ömrü kısalan ürünler, gözden çıkarıldıklarında arazilere atıldıkları ve yeni kaynakların kullanımına neden oldukları için gezegene karşı bir tehdit.
Man-Made
İnsan yapımı. Doğal olmayan, sentetik. Genellikle doğal bir ürünü kopyalamak için, kimyasal sentezlerle üretilen ürün.
Made-to-order
Sipariş üzerine gerçekleştirilen, yavaş modayı sürdürülebilir modanın bileşenlerinden ayrıştıran, üretim modeli.
Microplastics
Pamuktan sonra tekstil endüstrisinde en çok talep gören, yüksek oranda su ve kimyasal kullanımı ile üretilen sentetik materyal olan polyesterin ayrışması sonucu ortaya çıkan, su kanallarına, deniz canlılarının akciğerlerine ve eninde sonunda insan vücuduna giren gözle görülemeyecek denli küçük parçacıklar.
Natural Resources
Kendi (doğal) formlarında değerli kabul edilen doğal yollarla oluşan bileşenler. Doğal kaynaklar.
Nearshore Manufacturing
Kolay dağıtım, yetenekli iş gücü, ticaret avantajları ve finansal denge olanakları sağlamak adına üretimin komşu ülkeler arasında yapıldığı uygun maliyetli yöntem.
New Plastics Economy
850’den fazla organizasyonun, ortak bir plastik için döngüsel ekonomi vizyonu ve hedefi için, bir araya geldiği insiyatif. Mevcut olağanüstü tehlikeli plastik sorunu ile mücadele etmeyi amaçlayan insiyatif, döngüsel ekonomi ile plastiğin bir atık veya kirlilik olmaktan çıkmasını öngörüyor.
Ocean Acidification
Atmosferdeki insan kaynaklı karbondioksit nedeniyle sudaki pH oranının azalması. Okyanus asitlenmesi.
Organic
Canlı organizmalardan elde edilen. Organik.
Organic Cotton
Zirai ilaç veya yapay gübre kullanmadan gezegene en az zararı verecek yöntemler ve malzemeler kullanılarak yetiştirilen pamuk.
Open-loop Recycling
Maddelerin hem yeni ham madeye hem de atığa dönüştürüldüğü geri dönüşüm sistemi. Bu sistemde ortaya çıkan maddeler, ürünün geri dönüştürülmeden önceki maddesinden farklı olabilir.
P.E.T. (Poly Ethylene Terephthalate)
Polyester için kullanılan bir diğer isim. Ham maddesi petrol olan bu malzeme, üretiminde çok fazla enerji kullanır; açığa ciddi oranda karbondioksit çıkarken asitler ve amonyak da su kaynaklarına karışır. Üretilen P.E.T.’nin %60’ı kumaşlarda, %30’u su şişelerinde kullanılır.
Permaculture
Permanent, kalıcı ve culture, kültür kelimelerinin birleşiminden oluşan, tarım ekosistemlerinin sürdürülebilir ve kendi kendine yetebilir şekilde geliştirilmesi. Permakültür.
Planned Obsolescence
Şirketlerin gözden çabuk düşen, yıpranan, formunu veya işlevini daha kısa sürede kaybeden ürünler üreterek tüketicileri yenilerini almaya teşvik eden stratejisi. Planlı değer kaybettirme.
Quality Mark
Belirli bir kalite için yapılan denetleme veya ölçümü belirten kanıtlayıcı işaret.
Rainwater Harvesting
Üretkenliği artırmak ve bir yapının su ihtiyacını başka yerden karşılamasının önüne geçmek adına yağmur suyunun toplanması ve biriktirilmesi.
Raw Garment
Kıyafetin dikildikten sonraki veya giyilmiş görünümü verilmek için yıkamaya veya boyamaya gönderilmesinden önceli hali.
Reclaimed Water
Farklı amaç için yeniden kullanılan su.
Recycle
Atılmaya hazır materyallerin alınıp işlenerek yeniden kullanılabilir materyaller haline getirilmesi süreci. Geri dönüşüm.
SDGs (Sustainable Development Goals)
Birleşmiş Milletler Üye Devletleri tarafından 2015 senesinde benimsenen 2030’a kadar yoksulluğu bitirmek, gezegeni korumak ve tüm insanlığın barış ve refah içinde yaşadığından emin olmak için harekete geçme çağrısı.
Second Hand
Sevilmiş, sahiplenilmiş ve daha önceden kullanılmış. İkinci el. Otomobilden elektroniğe, eğer fiziki durumu müsaade ediyorsa, çevre üzerindeki stresi dramatik şekilde azaltacağı için, ikinci el ürün kullanmak son derece akılcı.
Simple Living
Maneviyat, sağlık veya ekoloji gibi çeşitli motivasyonların peşinden koşan yaşam şekli. Kimileri bu yaşamı sosyal eşitlik veya tüketim reddi için seçerken kimileri tarafsız bir alan açtığı için tercih ediyor. Basit yaşam, bir dizi gönüllü vazgeçişi ve kabullenişi kapsıyor. Minimalizm olarak adlandırılan ‘şeylerin azaltılması’ veya kendi kendine yeterliliğin yüceltilmesi gibi, bütünlüklü bir yaşamsal seçimler olarak değerlendiriliyor.
Traceability
Ham maddeden üretim yerine, ürünlerin ve bileşenlerinin tedarik zincirinde geriye dönük izinin sürülmesine olanak tanıyan prensip. İzlenebilirlik.
Trans-seasonal
Belli bir zaman veya sezon için değil fakat sezonlar-üstü kullanım amacıyla tasarlanan zamansız parçalar. Yüksek kaliteli malzemeler ve üretim yöntemleri ile ürünlerin ömürlerinin uzatılması hem sürdürülebilirliğin prensiplerinden biri hem de tüketicilere gündelik gardıropları için akılcı harcama yapma olanağı tanıyan bir seçenek.
Transparency
Bir kurumun, işletmenin veya bireyin sadece sera gazı emisyonu, atık ve su tüketimi konusunda değil ortaya çıkardığı ürünün yaşam döngüleri boyunca oluşacak çevresel etkilerini de raporlaştırması ve açık şekilde paylaşması. Şeffaflık.
Unintended Consequences
Eylemlerin beklenmeyen veya öngörülmeyen sonuçları. Genellikle negatiftir ve sistemlerin sandığımızdan daha kompleks ve girift olduğunu anlamamızı sağlar.
Upcycle
Gözden çıkarılmış şeylerin farklı bir kullanım amacı olan ürüne dönüştürülmesi yöntemi. İleri dönüşüm.
Value Creation
Ürünlerde, hizmetlerde veya tüm oluşumda değerlerin uygulanacağının sözünün verimesi.
Vanity Sizing
Kıyafetleri olduğundan küçük etiketleyerek müşterilere kendilerini iyi hissettiren, beden algısını bozan ve sadakati bu algı üzerinden kuran beden makyajlama stratejisi.
Vertical Integration
Bir şirketin, tedarik zincirini izlemek ve yönetmek için tüm tedarikçilerine ve dağıtımcılarına sahip olması. Şirketlere tedarik zinciri üzerinde tam kontrol, düşük maliyetler etkili verim sağlar.
Waste
Haneler, kurumlar, endüstriyel firmalar tarafından ortaya çıkarılan, toplanmayan veya geri dönüştürülmeyen -sıvı, katı veya gaz- her türlü madde. Atık.
Waste Management
Atıklar ile nasıl başa çıkıldığı ile ilişkili pratikler ve prosedürler. Atık yönetimi.
Waste Reduction
Bireyler, haneler veya kurumlar tarafından üretilen atığın azaltılması için yapılan ölçümler.
Water Footprint
Belli bir görevi yerine getirmek veya bir ürünü/hizmeti ortaya çıkarmak için belirli süre içinde gerekli olan toplam temiz su miktarı.
İşlenmemiş ham suyu insan kullanımına uygun hale getirme.
Wind Energy
Rüzgarın hareketinde bulunan kinetik enerji.
Zero Waste
Tüm ürünlerin yeniden kullanılması için kaynak ömrü döngülerinin yeniden tasarlanmasını teşvik eden bir felsefe ve ilkeler bütünü. Sıfır atık.
Access Economy
Ürünlerin ve hizmetlerin sahiplikten ziyade erişim temelli sunulduğu iş modeli. Genellikle paylaşım ekonomisi ile aynı cümle içinde kullanılır ve çoğunlukla, tedarikçiler ile tüketicileri mobil telefonlar aracılığıyla eriştirmek gibi, teknoloji platformlarını kullanır.
Accountability
Bir kurumun veya bireyin eylemlerinden, kararlarından, ürünlerinden ve yürüttüğü politikalardan sorumlu olmasının kabulü. Hesap verebilirlik.
Amni Soul Eco
Giysilerin atık çöp olarak bırakıldıklarında hızlı bir şekilde ayrışmalarını sağlamak adına geliştirilmiş poliamid 6.6 formülü ile öne çıkan doğada çözünebilen naylon.
Anthropocene
İnsanoğlunun dünyaya olan etkisinin en üst düzeylere çıktığı Sanayi Devrimi’nden bugüne olan sürece ve devam edecek duruma verilen isim. İnsan Çağı.
Appropriate Technology
Kasıtlı bir amaca ulaşmak için en basit ve yararlı teknolojiyi kullanmak.
Better Cotton Initiative (BCI)
Global pamuk üretimini onu üretenler, yetiştiği çevre ve endüstrinin geleceğinin iyiliği için daha iyi koşullar sağlama amacıyla kurulmuş girişim.
Bio
Yaşamla ve yaşayan şeylerle bağlantılı olan, Yunan ön eki.
Bio-based
Biyolojik veya yenilenebilir kaynaklardan, yaşayan veya daha önce yaşamış köklerden elde edilen. Biyolojik temelli.
Biodegradable
Sınırlı bir zaman dilimi içinde doğada doğal yollarla çözünebilen şeyler.
Biodiversity
Ekosistem, türler ve genetik olmak üzere üç seviyede yaklaşım gösterilen, gezegen üzerindeki canlı türlerinin çeşitliliği. Biyolojik çeşitlilik.
Biofuel
Biyokütlenin (bkz: biomass) kimyasal ve/veya biyolojik olarak işlenmesi ile üretilen yakıt.
Carbon Dioxide
Karbondioksit. Fosil yakıtlardan çıkan, en baskın sera gazı.
Carbon Footprint
Karbon ayak izi. İnsan faaliyetlerinin çevreye verdiği zararın üretilen sera gazı miktarı açısından ölçüsüdür ve birim karbondioksit cinsinden ölçülür. Doğrudan (birincil) ve dolaylı (ikincil) ayak izi olmak üzere iki ana kademeden oluşur. Birincil ayak izi, enerji tüketimi veya kullanılan ulaşım araçları gibi fosil yakıtların yanması sonucu ortaya çıkan karbondioksit emisyonlarının ölçüsüdür. Kullandığımız ürünlerin imalatından bozulmalarına geçen tüm yaşam döngülerindeki karbondioksit emisyonlarının ölçüsü ise ikincil ayak izidir.
Carbon Neutral
Karbon nötr. Kurumların, bireylerin ve toplulukların net karbon girdilerinin çıktıları ile eşit olması eylemleri ve ölçümleri.
Desertification
Toprakta, temel olarak insan davranışlarından veya -insanların yanlış kaynak kullanımından kaynaklanan- iklim değişikliği nedeniyle meydana gelen kuraklaşma, yarı kuraklaşma ve yeraltı kaynaklarının kuruması gibi sonuçlarla karşılık bulan bozulma. Çölleşme.
Design for Purpose
Model ve strateji oluştururken sürdürülebilirliğin, tedarik zincirinin, çalışma koşullarının ve ürünün yaşam döngüsünün estetik, kâr ve büyüme ile eşit derecede göz önünde bulundurulması. Bir amaç için tasarlama.
Digital Fashion
Teknoloji ve zanaat arasındaki etkileşim, kıyafetlerin bilgisayar teknolojileri ve üç boyutlu yazılımlar kullanılarak hayal edilmesi ile ortaya çıkan görsel sunum. Dijital moda.
Disposable Fashion
Modası çok çabuk geçecek stilde üretilen ucuz kıyafetler bütünü. Gözden çıkarılabilir moda.
E-cycling
Elektronik atıkların geri dönüştürülmesi veya farklı bir amaç için yeniden değerlendirilmesi.
E-waste
Özellikle cep telefonları, televizyonlar ve bilgisayarlardan çıkan elektronik atık.
Earth Overshoot Day
Global Footprint Network tarafından hesaplanan, biz insanlığın yıllık doğal kaynaklar kullanımımızı tükettiğimiz gün. Diğer bir deyişle, ekolojik kaynakların ve hizmetlerin, aynı sene içinde dünyanın kendini yenileyebileceği sınıra dayanacak kadar kullanılması. 2020’de Dünya Limit Aşımı günü 22 Ağustos iken 2021’de bu tarih 29 Temmuz’du.
Eco
Çevre ve gezegen hakkındaki genel düşünceleri belirtmek için kullanılan ön ek.
Fair Trade
Geleneksel ticarete alternatif olarak, ilişkilerin üreticiler ve üretilen malı satın alanlar arasında kurulduğu sistem. Adil ticaret. Çiftçilerin ve işçilerin ticaretin faydalarını adil şekilde paylaştıklarından ve onların ekonomik güvence altında olduğunu garanti eder. Satıştan elde edilen gelirin belirli bir yüzdesinin topluluk projelerine kaynak sağlanması için topluluklara gitmesini sağlar.
Fashion Revolution
Moda endüstrisi insana, çevreye, yaratıcılığa ve kara ortak oranda değer vermesini teşvik eden global hareket. 24 Nisan 2013’te Rana Plaza’nın 1138 kişinin hayatını kaybetmesi ile sonuçlanan çöküşünün ardından kuruldu.
Fast Fashion
Kıyafetlerin tasarımını, yaratımını ve pazarlamasını hızlı trendler üreterek müşterilerine ucuza satma ekseninden belirlerken gezegene, insanlara ve geleceğe olan inkar edilemez etkilerini göz ardı eden hazır giyim sistemi. Hızlı moda.
Gender Equality
Ekonomik katılım ve karar-alma gibi kaynaklara ve fırsatlara cinsiyet söz konusu olmadan eşit şekilde ulaşabilmek. Cinsiyet eşitliği.
Genetically Modified
Arzu edilen karakteristikleri elde etmek için hücrelerin genetik mühendisliği tarafından makyajlanması. Genetiği ile oynanmış.
Globalization
Karşılıklı bağımlılığın, insanlar ve kurumlar arasındaki entegrasyonun ve ilişkinin artıran etkileşimlerin küresel ölçekte genişlemesi. Ekonomik, sosyal, teknolojik, kültürel ve siyasi ilişkiler bütünü. Küreselleşme.
GOTS
Elyafların, kumaşların ve dokumaların organik kaynaktan geldiğini onaylayan ve doğrulayan standart, Global Organic Textile Standard.
Habitat
Belirli türlerin yaşaması için elverişli ekolojik veya çevresel bölge.
Human Capital
İnsanlar, organizasyonlar, şirketler ve devletler tarafından geçim kaynaklarının inşa edilmesi ve korunması için kullanılan, dört sermaye türünden biri. Bilgi, deneyim, iyi niyet, entelektüel birikim ve iş gücünün toplamıdır.
Industrial Agriculture
Kitlelerin talebine hızla cevap vermek adına, büyükbaş hayvancılığın, kümes hayvancılığının, balıkçılığın ve tarlaların endüstriyel üretim mekanizmalarına tabi tutulduğu modern çiftçilik formu. Endüstriyel tarım.
Industrial Revolution
1700’lerin sonu ile 1800’lerin başında, insanların yaşamları ve iş yapış şekilleri üzerinden büyük etki bırakan, majör endüstrileşme ve inovasyon dönemi. Endüstri Devrimi. Elde üretim yöntemlerinden makinelere geçişi de kapsayan bu dönemde yeni imalat süreçleri devreye girdi. Modern üretim yöntemlerini kullanan ilk endüstrilerden biri tekstil oldu. Tüm bu değişim, şüphesiz, günümüz dünyasının çevresine ve geleceğe doğrudan etki eden yolun taşlarını döşedi.
Innovation
Cihazlarda, süreçlerde ve yöntemlerde yeni fikirlere, yaratıcı düşüncelere veya yeni hayallere kapı aralayacak, mevcut pazar ihtiyaçlarına karşılık vermenin ötesinden çözümler üretme bütünü. Yenilik, yeni metod.
Kyoto Protocol
Aralık 1997’de Kyoto, Japonya’da kabul edilen uluslararası anlaşma. Protokol ile gelişmiş ülkelerin bağlayıcı emisyon hedefleri, 1990’lardan daha az bir seviye olan ortalama 5.2 seviyelerine çekildi.
Landfill
Katı atıkların geleneksel biçimde depolanarak bertaraf edildiği alanlar. Yakma veya kompostlaştırma gibi yöntemler arasında en az maliyetli olduğu için yaygın şekilde tercih ediliyor.
Life Cycle
Bir ürünün geliştirilmesindeki -ham maddesinden üretimine, tüketiminden çürümesine- tüm aşamalar. Kullanım süresi.
Lifespan of Products
Bir ürün satılması ile gözden çıkarılması arasındaki süre. Ürünlerin kullanım ömürleri, onların sağlamlığını ve kalitesini de tanımlayan bileşenlere ve üretim yöntemlerine bağlı. Ancak bir ürünün nasıl kullanıldığı trendler ve tüketici refleksleri ile de bağlantılı. Kullanım ömrü kısalan ürünler, gözden çıkarıldıklarında arazilere atıldıkları ve yeni kaynakların kullanımına neden oldukları için gezegene karşı bir tehdit.
Man-Made
İnsan yapımı. Doğal olmayan, sentetik. Genellikle doğal bir ürünü kopyalamak için, kimyasal sentezlerle üretilen ürün.
Made-to-order
Sipariş üzerine gerçekleştirilen, yavaş modayı sürdürülebilir modanın bileşenlerinden ayrıştıran, üretim modeli.
Microplastics
Pamuktan sonra tekstil endüstrisinde en çok talep gören, yüksek oranda su ve kimyasal kullanımı ile üretilen sentetik materyal olan polyesterin ayrışması sonucu ortaya çıkan, su kanallarına, deniz canlılarının akciğerlerine ve eninde sonunda insan vücuduna giren gözle görülemeyecek denli küçük parçacıklar.
Natural Resources
Kendi (doğal) formlarında değerli kabul edilen doğal yollarla oluşan bileşenler. Doğal kaynaklar.
Nearshore Manufacturing
Kolay dağıtım, yetenekli iş gücü, ticaret avantajları ve finansal denge olanakları sağlamak adına üretimin komşu ülkeler arasında yapıldığı uygun maliyetli yöntem.
New Plastics Economy
850’den fazla organizasyonun, ortak bir plastik için döngüsel ekonomi vizyonu ve hedefi için, bir araya geldiği insiyatif. Mevcut olağanüstü tehlikeli plastik sorunu ile mücadele etmeyi amaçlayan insiyatif, döngüsel ekonomi ile plastiğin bir atık veya kirlilik olmaktan çıkmasını öngörüyor.
Ocean Acidification
Atmosferdeki insan kaynaklı karbondioksit nedeniyle sudaki pH oranının azalması. Okyanus asitlenmesi.
Organic
Canlı organizmalardan elde edilen. Organik.
Organic Cotton
Zirai ilaç veya yapay gübre kullanmadan gezegene en az zararı verecek yöntemler ve malzemeler kullanılarak yetiştirilen pamuk.
Open-loop Recycling
Maddelerin hem yeni ham madeye hem de atığa dönüştürüldüğü geri dönüşüm sistemi. Bu sistemde ortaya çıkan maddeler, ürünün geri dönüştürülmeden önceki maddesinden farklı olabilir.
P.E.T. (Poly Ethylene Terephthalate)
Polyester için kullanılan bir diğer isim. Ham maddesi petrol olan bu malzeme, üretiminde çok fazla enerji kullanır; açığa ciddi oranda karbondioksit çıkarken asitler ve amonyak da su kaynaklarına karışır. Üretilen P.E.T.’nin %60’ı kumaşlarda, %30’u su şişelerinde kullanılır.
Permaculture
Permanent, kalıcı ve culture, kültür kelimelerinin birleşiminden oluşan, tarım ekosistemlerinin sürdürülebilir ve kendi kendine yetebilir şekilde geliştirilmesi. Permakültür.
Planned Obsolescence
Şirketlerin gözden çabuk düşen, yıpranan, formunu veya işlevini daha kısa sürede kaybeden ürünler üreterek tüketicileri yenilerini almaya teşvik eden stratejisi. Planlı değer kaybettirme.
Quality Mark
Belirli bir kalite için yapılan denetleme veya ölçümü belirten kanıtlayıcı işaret.
Rainwater Harvesting
Üretkenliği artırmak ve bir yapının su ihtiyacını başka yerden karşılamasının önüne geçmek adına yağmur suyunun toplanması ve biriktirilmesi.
Raw Garment
Kıyafetin dikildikten sonraki veya giyilmiş görünümü verilmek için yıkamaya veya boyamaya gönderilmesinden önceli hali.
Reclaimed Water
Farklı amaç için yeniden kullanılan su.
Recycle
Atılmaya hazır materyallerin alınıp işlenerek yeniden kullanılabilir materyaller haline getirilmesi süreci. Geri dönüşüm.
SDGs (Sustainable Development Goals)
Birleşmiş Milletler Üye Devletleri tarafından 2015 senesinde benimsenen 2030’a kadar yoksulluğu bitirmek, gezegeni korumak ve tüm insanlığın barış ve refah içinde yaşadığından emin olmak için harekete geçme çağrısı.
Second Hand
Sevilmiş, sahiplenilmiş ve daha önceden kullanılmış. İkinci el. Otomobilden elektroniğe, eğer fiziki durumu müsaade ediyorsa, çevre üzerindeki stresi dramatik şekilde azaltacağı için, ikinci el ürün kullanmak son derece akılcı.
Simple Living
Maneviyat, sağlık veya ekoloji gibi çeşitli motivasyonların peşinden koşan yaşam şekli. Kimileri bu yaşamı sosyal eşitlik veya tüketim reddi için seçerken kimileri tarafsız bir alan açtığı için tercih ediyor. Basit yaşam, bir dizi gönüllü vazgeçişi ve kabullenişi kapsıyor. Minimalizm olarak adlandırılan ‘şeylerin azaltılması’ veya kendi kendine yeterliliğin yüceltilmesi gibi, bütünlüklü bir yaşamsal seçimler olarak değerlendiriliyor.
Traceability
Ham maddeden üretim yerine, ürünlerin ve bileşenlerinin tedarik zincirinde geriye dönük izinin sürülmesine olanak tanıyan prensip. İzlenebilirlik.
Trans-seasonal
Belli bir zaman veya sezon için değil fakat sezonlar-üstü kullanım amacıyla tasarlanan zamansız parçalar. Yüksek kaliteli malzemeler ve üretim yöntemleri ile ürünlerin ömürlerinin uzatılması hem sürdürülebilirliğin prensiplerinden biri hem de tüketicilere gündelik gardıropları için akılcı harcama yapma olanağı tanıyan bir seçenek.
Transparency
Bir kurumun, işletmenin veya bireyin sadece sera gazı emisyonu, atık ve su tüketimi konusunda değil ortaya çıkardığı ürünün yaşam döngüleri boyunca oluşacak çevresel etkilerini de raporlaştırması ve açık şekilde paylaşması. Şeffaflık.
Unintended Consequences
Eylemlerin beklenmeyen veya öngörülmeyen sonuçları. Genellikle negatiftir ve sistemlerin sandığımızdan daha kompleks ve girift olduğunu anlamamızı sağlar.
Upcycle
Gözden çıkarılmış şeylerin farklı bir kullanım amacı olan ürüne dönüştürülmesi yöntemi. İleri dönüşüm.
Value Creation
Ürünlerde, hizmetlerde veya tüm oluşumda değerlerin uygulanacağının sözünün verimesi.
Vanity Sizing
Kıyafetleri olduğundan küçük etiketleyerek müşterilere kendilerini iyi hissettiren, beden algısını bozan ve sadakati bu algı üzerinden kuran beden makyajlama stratejisi.
Vertical Integration
Bir şirketin, tedarik zincirini izlemek ve yönetmek için tüm tedarikçilerine ve dağıtımcılarına sahip olması. Şirketlere tedarik zinciri üzerinde tam kontrol, düşük maliyetler etkili verim sağlar.
Waste
Haneler, kurumlar, endüstriyel firmalar tarafından ortaya çıkarılan, toplanmayan veya geri dönüştürülmeyen -sıvı, katı veya gaz- her türlü madde. Atık.
Waste Management
Atıklar ile nasıl başa çıkıldığı ile ilişkili pratikler ve prosedürler. Atık yönetimi.
Waste Reduction
Bireyler, haneler veya kurumlar tarafından üretilen atığın azaltılması için yapılan ölçümler.
Water Footprint
Belli bir görevi yerine getirmek veya bir ürünü/hizmeti ortaya çıkarmak için belirli süre içinde gerekli olan toplam temiz su miktarı.
İşlenmemiş ham suyu insan kullanımına uygun hale getirme.
Wind Energy
Rüzgarın hareketinde bulunan kinetik enerji.
Zero Waste
Tüm ürünlerin yeniden kullanılması için kaynak ömrü döngülerinin yeniden tasarlanmasını teşvik eden bir felsefe ve ilkeler bütünü. Sıfır atık.
Yazı Boyutu:
Sürdürülebilirlik konseptini inşa eden tüm kavramlara yer verdiğimiz sözlüğü inceleyin.
Sürdürülebilirlik kelimesinin, birkaç yüzyıl öncesinden 21. yüzyıla uzanan mütevazı bir kökeni var. 17. yüzyılda, “Dünya tüm ırklara aittir-herkesin her şey üzerinde hakkı vardır. Erken doğanlar, erken doğuşlarının kazaralığı ile herhangi bir avantaja sahip değildir” felsefi formundan 1713’te İngiltere’deki ağaç tedarik sorununa kadar, şüphesiz, kapsamı dar bir şekilde kullanıma girer. Bugün konuştuğumuz ve bildiğimiz hali ile sürdürülebilirlik (sustainable development) konseptinin geçmişi ise 30 yıl öncesine dayanır. 1987 senesinde, Birleşmiş Milletler için birçok ülke tarafından hazırlanan 1987 tarihli Brundtland Report (bilinen diğer adı Our Common Future) ile 20. yüzyıl ana akım çevreciliğinin şemsiyesi haline dönüşmeye başlar.
Bu sözlük, sürdürülebilirlik konseptini inşa eden tüm kavramların global ölçekte telaffuz edildikleri halleriyle derlenip dilimize geçtikleri karşılıklara ve geldikleri anlamlara yer verecek şekilde hazırlandı.
