Sardunya Çiçeğinin Bakımıyla İlgili Bilinmesi Gerekenler
Yazı Boyutu:
Sardunya çiçeğine ne sıklıkla su verilmeli, çiçeğin bakımı nasıl yapılmalı? Sardunya çiçeği hakkında bilmeniz gereken her şeyi öğrenin.
Sardunya çiçeğinin özellikleri
Anavatanı Güney Afrika’dır. Avrupa’da 1700 yıllarında tanınmıştır. Otsu veya yarı otsu formunda çalı olarak yetişen çok yıllık bir bitki türüdür. Çiçekleri çok renkli olup alacalı ya da düz renkte olup, çiçeklerin taç yapısı yalınkat veya katmerli olabilir. Sardunyalar bol güneşli ve sıcak ortamları tercih ettiklerinden balkon ve teraslarda çok tercih edilir. Ev ortamlarında havasız ve sağlıklı yaşam koşulları sağlanamayacağı için bakımı çok zorlaşacaktır. Doğada 400’e yakın türü bulunmaktadır. Sardunyaların kimisi mutasyona uğrayarak meydana gelirken, kimisi de melezleme sonucu ortaya çıkan birçok kültürü bulunmaktadır.
En çok bilinen ve tercih edilen türleri
Ceylangözü Sardunyası (Pelargonium x domesticum)
Melez sardunya türleri arasında en çok beğenilenlendir. Ülkemizde çiçek taçlarındaki görsellikten ceylan gözü olarak aılmaktadır. Amerika da ise Washington leydisi veya Martha Washington sardunyası olarak bilinir. Açelya veya orman gülü ile çiçek benzerliği yüzünden karıştırıldığı çok olmuştur ama iki bitki arasında akrabalık yoktur.
Sakız Sardunyası (Pelargonium peltatum)
Sakız sardunya sardunyaların içinde sürünücü ve sarılıcı formunda büyüyen türüdür. Yaprakları sardunyalara göre daha kırılgan ve sert yapıda daha az tüylü daha koyu yeşildir. Kolaylıkla ayırt edilebilirler. Çiçeklerin taçları yoğunlukla katmerlidir. Yalınkat çiçeklenme az görülür.
{773394}
Itır Sardunyası (Pelargonium radula, P. rades)
Itırın en büyük özelliği, yapraklarının dekoratif ve çok keskin kokulu olmasıdır. Çeşitlerine göre kokuları farklılık gösterir; limon, nane, gül gibi kokan çeşitleri vardır. Değişik renkteki çiçekleri ise, sardunya kadar gösterişli değildir.
Pelargonium zonale (Top Sardunya, Sardunya)
Balkonların vazgeçilmezi, eskimeyen moda sardunya. Sardunya ailesinin en çok rastlanan türü ve yetiştirileni. Yapraklarında alacalı dalgalı renkleri ve taç yapraklarının renkli çeşitliliği ile ülkemizde de çok sık kullanılır.
Bakımı nasıl yapılır?
Sardunya çiçeği soğuk havadan hoşlanmaz. Kışın 7 derecenin altında yaşayamaz. İdeal sıcaklığı ise 15 derece civarındadır. Fazla sıcak veya soğuk ile karşılaştığında çiçekleri ile yaprakları kötü etkilenir. Sardunya doğrudan güneş görmese de olur ancak ışık sever. Özellikle çiçeklenme döneminde hafif gölgeli bölgeler hoşuna gidecektir. Bahçelerin aydınlık ve rüzgarsız bir bölmesi onlara oldukça uygundur. Bitki için nem oldukça önemlidir. Nemin düşük olduğu yerlerde çok fazla verim alınamaz. Hava akımından kolayca etkilenebilir. Kapı eşiklerinde ve pencere kenarlarında bulundurulmaması önerilir.
{773642}
Sardunya çiçeği ne sıklıkla sulanır?
Sulama esnasında dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır. Bunlardan birisi suyun toprağın her yerine eşit olarak dağılması için özen göstermek. Bitkiyi suladıktan sonra saksı altı tabağındaki fazla suyun bitki geri çekmeden boşaltılması, hep aynı ölçüde ve düzenli olarak yani aynı günde sulanması oldukça önemli.
Bitkiye ihtiyacından fazla veya az su vermek gelişimini durdurabilir. Kış aylarında haftada 1, yaz aylarında haftada 2 defa su verilmesi ve bitkide anormal bir durum gözlemlenmedikçe aynı kap ile aynı miktarda su verilmesi önerilir. Eğer yaz aylarında toprak fazla kuruyorsa sulama 3 güne çıkarılabilir. Ancak bazı kaynaklar sardunyanın bu kadar suyu sevmeyeceğini toprağının çok fazla nemli kalmaması gerektiğini savunuyorlar. Sardunyanın türüne göre sulama ihtiyacı da elbette değişebilir. Bu durumda bitkinizin gelişimini gözlemleyerek sulamanızı ölçeklendirebilirsiniz.
Ayrıca sardunya bitkisi sabah saatlerinde sulanırsa toprağın suyu çekebilmesi için gerekli vakti olacaktır. Bu da böceklerden ve akşam serinliğinde oluşabilecek küflenmelerden korunabilmek açısından önemlidir.
Bitkinin kökleri hassastır. Soğuk sevmeyen sardunyaya bilhassa kış aylarında doğrudan çeşme suyu vermemeniz, bekletilmiş oda sıcaklığındaki suyu vermeniz tavsiye edilir. Sardunyaya ilkbahar ve sonbahar aylarında olmak üzere yılda 2 defa 6 ay arayla gübre verilebilir. Sardunya bitkisinin saksı değiştirme konusu da oldukça önemlidir. Bitki havalar daha tam ısınmadan, mart nisan aylarında saksı değişimi için uygundur.
Nasıl çoğaltılır?
Sardunya bitkisini çoğaltmak oldukça kolaydır. Bitkinin köklerinden çıkan yeni sürgünler toprağın üzerine doğru çıkar ve yeni bitkiler meydana getirir. Bu yeni bitkiyi kökten ayırarak ve yeni saksılara dikerek sardunyanızı çoğaltabilirsiniz. Bunun dışında 2 yöntemle daha sardunya çoğaltabilirsiniz. Birincisi tohumla çoğaltmadır. Sardunyalar kolayca tohumdan çoğalabilirler. Diğer yöntem ise bitkinin uzayan dallarının kesilerek saksıya direk ekilmesi ile gerçekleştir. Bu işlemi yapmak için kış sonu, ilkbahar başı uygundur.
Sardunyaların Bilinmeyen Yönü: Şifacı
Anavatanı Afrika’da sardunya yerli halklar tarafından bir çok sebeple ilaç yerine kullanılmıştır. Yapısında içerdiği:
- Glikoz ve früktoz
- Flavonoidler
- Saponinler
- Kateşinler
- Bazı durumlarda içerdiği %4e ulaşan büyük miktarda tanen
- Antibakteriyel ve antiviral özelliklere sahip bileşikler
- Karoten, vitaminler K ve C
- Makro ve mikro elemenler
- Alkaloidler
- Antosiyaninler
{773570}
Sardunyalar antiseptiktir. Bu sebeple enfeksiyona karşı olumlu ve tedavi edici etki sağlarlar. Ayrıca yapısındaki maddelerin içeriği sayesinde yaraları iyileştirir. Morlukların giderilmesinde ve şişliklerin giderilmesinde kullanılan ilaçların içeriğinde yer alırlar.
Ağrı giderici etkisi bulunur. Kan şekerini dengeler ve kalp çarpıntısı durumlarında sakinlik verir. Boğaz tahrişini ve kanamalarını durdurur. Boğaz, baş, kulak ve diş ağrılarına karşı etkilidir. İdrar söktürücü ve ödem atıcı özelliği bulunur. Bağırsak rahatsızlıklarında faydalıdır. Karaciğer ve böbrekleri temizler. Mide, bağırsak yaralarının iyileşme sürecini kısaltır.