Obezite ve Tedavi Yöntemleri

Amerikan Hastanesi, Obezite ve Metabolik Cerrahi doktorlarından Prof. Dr. Yunus Yavuz ile obeziteyi ve tedavi yöntemlerini konuştuk.

“Türkiye’nin ve dünyanın en önemli sağlık problemi nedir” diye sorulduğunda, birçok farklı cevap gelecektir. Görülme sıklığı katlanarak artan obezitenin, kısa zaman içinde en büyük sağlık problemi olacağı öngörülüyor. Günümüzdeki verilere göre; toplumda her üç kişiden biri obez, her üç kişiden ikisi fazla kiloludur. 2030 yılında obezlerin oranının yüzde 50 civarında olması bekleniyor. Bu da normal kiloluların azınlıkta kalması anlamına geliyor. Obezite, sigaradan sonra en önemli önlenebilir ölüm nedeni olarak biliniyor. Kozmetik bir problemden çok, endokrinolojik ve metabolik hastalıklar grubunda yer alan kronik bir hastalık ve halk sağlığını giderek daha çok tehdit eden bir sağlık problemi olduğunu ifade edebiliriz.

Obezite Nedir?

Obezite, Vücut Kütle İndeksi-VKİ (Body Mass Index-BMI) temel alınarak tanımlanır.

VKİ= Ağırlık (kg) / boy² (m²) formülünden çıkan sonuca kişiler şöyle tanımlanır:

• VKİ 19-25 arası; normal kilo
• VKİ 25-30 arası; fazla kilo
• VKİ 30-40 arası; obezite
• VKİ 40-50 arası; morbid obezite
• VKİ>50 ise; süper morbid obezite

Örnek: 1.60m boyunda bir kiși;

• 49-64 kg ise normal,
• 65-77 kg ise kilolu,
• 78-102 kg ise obez,
• 103-127 kg ise morbid obez,
• 128-153 kg arası süper morbid obez,
• 154 kg ve üstü ise süper süper morbid obezdir.

İdeal vücut ağırlığını detaylıca hesaplamak ve sağlıklı kiloya ulaşmak için detaylı tüyoları almak ister misiniz?

Obezitenin Getirdiği Riskler Nelerdir?

Obezite problemi olan hastalar bulundukları ülkelerin yaş ortalamalarına göre, 10-15 yıl daha az yaşamaktadır. Obezite birçok hastalığı da beraberinde getirmektedir:

• Tip 2 diyabet,
• Kalp damar hastalıkları,
• Yüksek tansiyon,
• İnme,
• Kanser hastalıkları (meme, prostat, yemek borusu, mide, kalın bağırsak, rahim, böbrek vb.),
• Pseudotümör cerebri,
• Uyku apnesi, gün içi uyku hali, kronik yorgunluk,
• Solunum fonksiyonlarında bozulma,
• Depresyon,
• Böbrek yetmezliği,
• Gut,
• Eklem hastalıkları (osteoartrit, romatoid artrit),
• Polikistik over sendromu,
• Doğum defektleri (nöral tüp defektleri),
• Çocuk sahibi olamama-infertilite (her iki cins için de geçerli),
• Doğum sırasında sorunlar ve jinekolojik komplikasyonlar,
• İdrar kaçırma,
• İskelet kas sistemi hastalıkları,
• Karpal tünel sendromu,
• Varisler,
• Derin ven trombozu,
• Karaciğer hastalıkları,
• Safra kesesi hastalıkları,
• Pankreatit,
• Bağıșıklık cevabında bozukluk,
• Yara enfeksiyonları,
• Gastroözofageal reflü, mide fıtığı,
• Bel ağrıları,
• Artmıș cerrahi komplikasyonlar,
• Karın fıtıkları,
• Cilt hastalıkları (mantar, akantozis nigrikans),
• Lenf dolașımı bozuklukları (lenfödem, elefantiazis),
• Așırı meme büyümesine (mamomegali) bağlı sorunlar (cilt değişiklikleri, meme ağrısı, boyun ağrısı, kronik kokular, enfeksiyonlar vb.),
• Büyük karın duvarı kitleleri (abdominal panikülit, kronik enfeksiyonlar, giysilerle ilgili problemler, bel ağrıları).

Tip 2 Diyabet ile Obezite İlișkisi

Obezite sonucu artan ve özellikle de karın içi organlara yerleşen yağ dokusunun ürettiği hormonlar; insülin direncine, insülin direnci ise zamanla Tip 2 diyabet oluşmasına neden olur. Ülkemizde son 15 yılda obezite yüzde 60, şeker hastalığı ise yüzde 90 artmıştır. Diyabetin nasıl oluştuğu tam olarak bilinmese de obezitenin bu artıştaki en önemli neden olduğu kabul edilmektedir. Hastaların kilo verince kan şekerlerinin düzelmesi buna en önemli kanıttır.

Kimler Obezite Cerrahisine Uygundur?

Hastaların obezite cerrahisine uygunluğu vücut kitle indekslerine bakılarak hesaplanır. Obezite cerrahisine karar verilirken uluslararası prensipler kullanılır. Buna göre, 18-65 yaşları arasında olan;

• Vücut Kütle İndeksi (VKİ) 40 kg/m²’nin üzerindeki hastalara veya,
• VKİ 35 kg/m²’in üzerinde olup diyabet, koroner arter hastalığı, hipertansiyon, karaciğer yağlanması ve uyku apnesi gibi yandaș hastalıkları olan kişilere cerrahi tedavi uygulanabilir.

Obezitede Kime, Hangi Cerrahi Yöntem Uygulanır?

Hangi ameliyat tekniğinin size uygun olacağına karar vermek için ayrıntılı bir görüşme, muayene, tetkikler ve testler gerekmektedir. Yöntem seçimi hastanın ihtiyacına göre hastayla beraber yapılır. Burada en çok uygulanan iki yöntem anlatılmıştır. Daha önce obezite cerrahisi geçirmiş hastalardaki yöntem seçimi ise çok daha değişiktir.

Sleeve Gastrektomi (Tüp Mide)

En sık uygulanan yöntemdir. Sleeve gastrektomi, boyutları 5-12mm arasında değişen küçük deliklerden kapalı olarak yapılır. Sleeve gastrektomi ameliyatı sırasında mide, eski boyutlarının yaklaşık yüzde 10’una inecek ölçülerde stapler (cerrahi zımba) kullanılarak küçültülür. İlave olarak bütün kesi hattı bir kez daha dikilir ve üzerine fibrin yapıştırıcı sıkılarak güvenliği artırılır. Kesilen mide ek bir delik açmadan dışarıya çıkarılır. Geriye bırakılan mide dokusu yaklaşık 100-150 ml civarındadır.

Gastrik Bypass Ameliyatı(Roux-en-Y Gastrik Bypass)

Gastrik bypass ameliyatı öncelikle şeker hastalığı ve metabolik sendromu olan hastalarda tercih edilir. Gastrik bypass ameliyatı da diğer yöntemlerde olduğu gibi boyutları 5-12 mm arasında değişen küçük deliklerden uygulanır. Gastrik bypass ameliyatında mide boyutları yaklaşık 25-30ml’ye kadar küçültülür. Daha sonra mideyle ince bağırsak arasında bir geçiş yapılır. İkinci aşamada bağırsak ile bağırsak arasında bir geçiş daha yapılır.

Obezite Cerrahisinin Sonuçları

Sleeve gastrektomi sonrası fazla kiloların yüzde 70’i, gastrik bypass sonrası yüzde 80’i verilebilir. Cerrahi sonrası birçok hastalıkta iyileşme görülmektedir.

• Tip 2 diyabet (düzelme ve tam iyileșme) %83
• Kalp-damar hastalıkları riskinde azalma %82
• Hipertansiyon %52-92
• Uyku apnesi %74-98
• Psödotümör cerebri %96
• Yüksek kolesterol %63
• Metabolik sendrom %80
• Polikistik over sendromu %79
• Gut hastalığı %77
• İdrar tutmada düzelme %44-88
• Dejeneratif eklem hastalığı %41-76
• Astım %82
• Depresyon %55
• Reflü %72-98
• Yașam kalitesinde düzelme %95

Obezite Tedavi Süreci Nasıl İşlemektedir?

Obezite ameliyatı öncesi yapılan hazırlıklar birçok diğer ameliyattan daha fazla ve detaylıdır. Yapılan ölçümler, laboratuvar testleri ve muayeneler sonrasında bir konsey toplanır ve hastanın tedavisi hakkında karar verir. Bu konseyde;

• Obezite ve Metabolik Cerrahi Uzmanı,
• Endokrinolog,
• Beslenme Uzmanı,
• Psikolog ve Psikiyatrist,
• Gastroenterolog,
• Göğüs Hastalıkları Uzmanı,
• Kardiyolog,
• Anestezi ve Reanimasyon Uzmanı,
• Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı,
• Koordinasyon Hemșiresi,
• Diğer ilgili bölümlerden uzmanlar bulunur.

Obezite Cerrahisi Güvenli midir?

Obezite ve Tip 2 şeker hastalığı gibi metabolik nedenlerle yapılan cerrahiler oldukça güvenli işlemlerdir. Ameliyat öncesi yapılacak detaylı bir inceleme ve hazırlık, ameliyatların güvenliğini artırmaktadır. Hastane donanımı, cerrahi ekibin tecrübesi ve ameliyat sonrası iyi bir takip süreci sayesinde riskler çok düşmektedir. Nadir olarak görülseler de, bu işlemlerin neden olabileceği sorunları doktorunuzdan öğrenebilirsiniz.