Vegan Deri Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Geri dönüştürülebilir ve yenilenebilir malzemelere talebin hızla arttığı global dünyada, sektörlerin vegan deriye olan ilgisini ve bilinmeyenleri keşfedin.

Vegan deri neye denir? Suni deri vegan mıdır? Yapay deri alternatifleri de gerçeği kadar sağlam mıdır? Vegan deri ne ile yapılıyor? Vegan deri ile suni deri aynı şey midir? Deriye alternatifler nelerdir?

Bu sorular, yükselen yeni bir tüketici kitlesinin doğru tercihlerle sağlıklı ve sürdürülebilir tüketim için kafasını meşgul edenlere örnekler. Veganlık ve veganlar bir zamanlar aykırı bulunan bir yaşam tarzı biçimi ve onun sayılı mensuplarından ibaret görülür iken, artık hatırı sayılır bir topluluk oldu. Üstelik kalabalık olmaları onlara politik ve ekonomik baskı yapabilme gücünü de verdi. Bir zamanlar restoran menülerinde bile kendine yer bulamayan vegan alternatifler şu an her restoranın menüsünde dahası sadece vegan besinlerle yapılmış yemekler sunan restoranlar da revaçta. Hatta veganlık sadece bir beslenme şeklinden öte artık tüm dünyanın geri dönüştürülebilir ve sürdürülebilire olan talebi ile moda dünyasında da gücünü gözle görülür bir şekilde arttırıyor.

Vegan olmak gezegenimizin geleceği için zorunluluğa dönüşüyor

Ananas Anam firması, Pinatex adını verdiği metalik vegan deriyi ananas yapraklarından üretiyor.

Gün geçtikçe daha çok sayıda insanın hayvanlardan faydalanarak üretilen ürünleri tüketmeyi reddettiği bir dünyada yaşıyoruz. Firmalar üzerindeki baskı ise hiç olmadığı kadar fazla. Özellikle de moda endüstrisi topun ağzında duruyor. Geri dönüştürülmüş ve geri dönüştürülebilir, yenilenebilir ve/veya sorumlu bir şekilde tedarik edilen malzemeler kullanarak yapılan ürünlere olan talep roket hızıyla artıyor. Her geçen gün bir başka regülasyonla köşeye sıkışan moda endüstrisi suçluluk hissini en çok hayvan derilerinden yapılan ürünler yüzünden hissediyor.

Kürk ve genel anlamda deri kullanımı tüm dünyada o kadar yaygın ki -düşünün ki- gündelik hayatta her yerde karşımıza muhakkak bir deri ürün çıkıyor. Ayakkabılardan çantalara, mobilyalardan döşemelere, aksesuarlardan kıyafetlere dek onu kullanan birçok endüstri var. Ve moda dünyası da yakın zamanda kendisini bu suçluluk hissinden kurtarmaya niyetli değil. Çünkü deri birden fazla endüstriyi birbirine kenetlemiş bir malzeme ve tüm bu tedarik süreçlerini bir gecede düzeltmek mümkün değil.

“Üretirken daha az kaynak kullanılan ve tamamen bitkisel vegan deriler, gerçek derinin yerini doldurmak için yıllardır kendilerini mükemmelleştiriyordu. Ve sahneye çıkma zamanları geldi.”

Moda dünyasının yetenekli isimlerinden destek

Bold Threads firmasının ürettiği Mylo isimli vegan deriyle harikalar yaratan Stella McCartney, aynı zamanda vegan deri kullanımında öncü bir marka.

2026 yılında küresel bio-bazlı derilere 868 milyon ABD doları para harcanacağı öngörülüyor. MarketsandMarkets araştırmasına göre bu miktar geçtiğimiz yıl 647 milyon ABD dolarıydı. Sentetik derilerin tümüne ödenen para ise bundan kat be kat fazla. Bio-bazlı vegan alternatiflerin bu kadar hızla yükselmesi şaşırtıcı değil. Özellikle de son bir iki yıl içerisinde yaşanan gelişmeler bunu işaret ediyordu. Alternatif bir deri türevi olarak vegan deriler, endüstriler için uygun hale gelmek için çok çabaladı. Onlara bu zorlu süreçte yine moda dünyasının yetenekli ünlüleri destek oldu. Hepimizin artık bir vegan ve çevreci bir aktivist olarak kanıksadığı, bu kulvarda öncü olmaktan çekinmeyen Stella McCartney, uzun zamandır vegan derilerle haşır neşir. Kendisi 2018 yılında Adidas için vegan deri kullandığı bir çift Stan Smith de tasarlamıştı. Sneaker demişken hayranı olduğumuz Fransız Veja markası da vegan deri kullanan markalardan. Onun da kaderi ünlülerin onunla fotoğraflanmaya başlamasından sonra çok değişti. Her ne kadar bunu amaçlamamış olsalar da artık fazlaca meşhur bir sneaker markası. Bunların bize anlattığı şey ise vegan deri kullanarak yapılmış ürünlerin alıcısının hazır olduğu. Üstelik tutkulu bir alıcı kitlesinden bahsediyoruz.

Vegan ürünlerin tüketicisi etik ve şeffaf üretimden yana

İyi haber şu ki bu tutkulu kitleyi memnun etmek için hazır birçok marka mevcut. Gün geçtikçe daha çok marka bio-bazlı veya vegan derilerle üretim yaparak, gezegene karşı sorumluluğumuzun bir kısmını üstleniyor. Kötü haber ise bu çabaların bütün bir deri endüstrisini hemen dönüştürmesinin mümkün olmadığı. Hayvanların kürk ve derileri için öldürülmediği bir dünyaya doğru gidiyoruz orası kesin. Ancak oraya varana dek hem bizim hem de markaların üzerine düşeni yapması gerek. Bizler tüketim alışkanlıklarımızı bu markalara yönlendirirsek, onlara gereken cesareti ve parayı aktarırsak fazla beklememize gerek kalmayacak.

Peki hangi malzemelerden vegan deri yapılıyor?

Hermès’in Sylvania adlı seyahat çantası, mantardan üretilen vegan deri ile tasarlandı.

Nelerden vegan deri yapılabildiğini duyduğunuzda kesinlikle şaşıracaksınız. Ananas, kaktüs, çiçekler, elma, hindistan cevizi, palmiye yaprakları ve özellikle mantarlar vegan deri yapımında kullanılan doğal malzemeler. Hepsinin farklı renk, doku ve dayanıklılık durumları kendine has. Gerçek deriye çok yakın hatta bazıları gerçek deriyi aratmayacak denli kaliteli nihai ürünlere dönüşen bu doğal malzemeler, nelerden vegan deri üretilebilir sorusunun cevapları. Ama özellikle bir tanesi son yıllarda çok popüler oldu ve kendine bambaşka bir yol çizerek vegan deriler arasından sıyrıldı. Hatta o kadar kaliteli bir deri elde edilebiliyor ki Hermès bile ondan bir çanta yaptı ve sonuca herkes hayran kaldı. Yazımızın kalanında tüm dünyayı dönüştürecek bu mucizevi mantardan bahsedeceğiz.

Dünya deri endüstrisini minicik bir mantarın dönüştürmesi mümkün mü?

MycoWorks’ün patentli Fine Mycelium uygulaması mantarlardan vegan deri üretme teknolojisini inanılmaz bir yere taşıdı.

Miselyum denilen bir mantar belki deriye olan bağımlılığımıza hem doğal bir alternatif hem de gerçek deri kadar sağlam ve kaliteli. MycoWorks isimli bir şirket, patentli Fine Mycelium işlemiyle en iyi hayvan derilerinin performansını daha düşük çevresel etkiyle sunan doğal malzemeler üretiyor. Yaptığı şey çok basit, kendine has mühendislik teknikleriyle, geniş tepsiler üzerinde bu mantarları büyüterek endüstrinin ihtiyaç duyacağı ölçülerde sipariş teslimi yapmak. Buna Miselyum Mühendisliği diyorlar ve tescilini de şu an almış durumdalar. Malzeme biliminde dünya çapında bir atılım olarak tanınan Fine Mycelium isimli malzemeleri, üstün bir dokunma hissini sunuyorken, dayanıklılık ve estetiği de buna ekliyor.

Şöyle düşünün, ölçüleri istediğiniz gibi sipariş edebileceğiniz bir deri tedarikçiniz var. Parçaları birleştirmek, kesip biçip denkleştirerek ürün tasarlama devri bitiyor. Bu özgürlüğün moda ve lüks endüstrisinin yaratıcı beyinlerinin tam da aradığı şey olduğunu söylemek abartı olmaz. 2021 yılının bahar aylarında bu mucizevi malzemeyle bir çanta yapması için Hermès ile işbirliğine giden MycoWorks için o günden sonrası bir peri masalı tadında bugüne dek geldi. Şu anda 125 milyon ABD doları yatırımı cebe atan şirket, bu parayla uluslararası satış yapabilecek denli büyük bir fabrika yatırımı yapacak.

Hermès çantalarını mantardan mı üretecek?

Hermès’in MycoWorks’ten gelen Fine Mycelium vegan deriyi işlediği dünyaca ünlü atölyeleri

Hermès’in yaptığı seyahat çantası Sylvania‘nın biçildiği vegan deri, Fine Mycelium yöntemiyle Kaliforniya’da MycoWorks’ün o zaman henüz küçük bir atölyeden ibaret tesisinde üretiliyor. Daha sonra gücünü ve dayanıklılığını daha da iyileştirmek için Fransa’ya gönderiliyor ve Hermès’in tabakçıları tarafından tıpkı gerçek bir deri gibi tabaklanıp rafine ediliyor. Daha sonra Hermès zanaatkârları tarafından markanın atölyelerinde son şeklini alıyor.

Hermès artistik direktörü Pierre-Alexis Dumas, bu vegan deriye ve onun yenilikçi üreticilerine hayranlığını şöyle dile getiriyor:

“MycoWorks’ün vizyonu ve değerleri Hermès’inkileri yansıtıyor. Doğal ham malzemelere ve onların dönüşümüne karşı duyulan hayranlık ile nesnelerin en iyi şekilde kullanılmasını ve uzun ömürlerinin en üst düzeye çıkarılmasını sağlayacak bir mükemmelliği arayışımız ortak. Sylvania çanta ile Hermès, her zaman olduğu şeyin merkezinde yer alıyor: Üretimde yenilik.”

Dünyanın en büyük lüks deri ürünler üreten firmasının ağzından bir mantara övgü duyabileceğiniz aklınıza gelir miydi? Küçücük bir mantarın başarabildikleri hayranlık uyandırıcı değil mi? Dünyaya iyi gelecek uygulamaları ve malzemeleri aslında dünya bize zaten sunuyor. Yeter ki onları görecek açık bir çift gözümüz olsun.