Gizli Kalmış Sanat: Exlibris Hakkında Her Şey

•

26.02.2020

Gizli Kalmış Sanat: Exlibris Hakkında Her Şey

Yazı Boyutu:

<blockquote>
<p><em>Exlibris, 16.yüzyıldan beri özellikle Avrupa’da olmak üzere dünyanın bir çok yerinde kitapseverlerin kitaplarını koruma kaygısıyla ortaya çıkmış bir sanat dalı. Günümüzde unutulmaya yüz tutmuş bu sanat dalını, kişiye özel tasarladığı ve tamamen el emeği ile hayata geçirdiği mühürleriyle hayata döndürüp geleceğe aktarmak isteyen Yudum İşbecer ile sanatı üzerine konuştuk.</em></p>
</blockquote>

<div class="col-md-9 col-main">
<p>Kars’ta doğan Yudum İşbecer, İngilizce öğretmenidir. Metin Aroyo’dan grafik, Nihal Okçetin’den resim, Sabriye Şeker’den tezhip dersi aldıktan sonra, ilk sergisini Ekim 2014’te ‘yudumis: Olamayana Duyulandır Aşk. Gayet Kişisel Resim Sergisi’ başlığıyla, ikinci sergisini  ise Ekim 2017’de ‘Düşler Mürekkep’ başlığıyla Exlibris Atölyesiyle birlikte eşzamanlı açtı. 2017 Şubat’ta Caddebostan CKM Sanat Galerisi’nde Baskı Resim Sergisine linolyum ve gravür baskı çalışmalarıyla katıldı. Sanatçı, kişiye özel tasarladığı ve tamamen el emeği ile hayata geçirdiği Exlibris tasarımlarını mühür olarak hazırlayıp kitapseverlerin beğenisine sunuyor.</p>
</div>
</div>

<h3><span style="font-size:18px;"><strong>Exlibris sanatını bize biraz anlatır mısınız?</strong></span></h3>

<p>15. yüzyıldan bu yana özellikle Avrupa’da olmak üzere dünyanın bir çok yerinde kitapseverlerin kitaplarını koruma kaygısıyla ortaya çıkmış bir sanat dalıdır. Latince ‘ …’nın kitabıdır, …’nın kütüphanesinden’ anlamına gelir. Kitapseverin kendisini ifade eden küçük grafik çizgilerden, desenlerden oluşan tasarımdır. Exlibris tasarımının farklı baskı teknikleriyle çoğaltılmış hali, kitapların iç kapağına yapıştırmak veya mühür basmak suretiyle kullanılır. Günümüzde Kitap mührü, kitap imzası, kitap damgası olarak da bilinir. Kitapları kıymetli olanlar için, ödünç alanlar geri getirsin diye alınmış bir önlemdir.</p>

<h3><span style="font-size:18px;"><strong>Exlibrisin tarihi ne zamana dayanıyor? Exlibrisin Türkiye’de ve dünyadaki yeri neresi?</strong></span></h3>

<p>Exlibris sanatını ilk olarak Güney Almanya'da 15.yüzyıl sonlarında görüyoruz.  16.yüzyılda matbaanın icadına kadar çoğunlukla kiliselerin ve güçlü ailelerin mülkiyetinde olan el yazması kitaplar sınırlı sayıdaydı. Onları korumak ihtiyacıyla ortaya çıkan Exlibris Sanatı, basılı kitaplar ve kendi kütüphanelerini oluşturan kitapsever sayısı artıkça daha çok talep görmeye ve yaygınlaşmaya başlıyor. Günümüzde dünyanın birçok ülkesinde ve ülkemizde ulusal ve uluslararası yarışmalar düzenlenmekte, dernekler kurulmakta ve güzel sanatlar fakültelerinde ders olarak okutulmaktadır. Hatta koleksiyonerler tarafından örnekler toplanarak sanatçılar arasında eser değiş tokuşu yapılmaktadır. Exlibris sanatının bilinirliğinin artması ve tarihinin unutulmaması için ben de çeşitli okullarda ve kurumlarda sunum ve söyleşiler gerçekleştiriyor, atölye çalışmaları düzenliyorum. </p>

<h3><span style="font-size:18px;"><strong>Sizin hikayeniz nasıl başladı? Tasarımlarınızı nasıl tanımlarsınız? Sizi farklı yapan özellikler ne?</strong></span></h3>

<p>Bazı resim galerilerinden çizimlerim çok küçük olduğu ve daha büyük ebatlarda çizmem gerektiği söylenerek geri çevrilmiştim. Bunun üzerine kendi çabalarımla 2014 yılında ilk sergimi açtım. Olamayana Duyulandır Aşk başlığında ve tamamen küçük çizimlerimden oluşuyordu. Sergimin son günlerinde bir arkadaşımdan gelen Exlibris siparişiyle başladı aslında. 'Bana Exlibris tasarlar mısın?' diye soruyordu yazdığı elektronik postada. Exlibris ne ola ki sorusu ve merakıyla başlayan tasarım serüvenim Exlibris ve mühür sanatının büyülü yolculuğuyla devam ediyor. </p>

<p>Exlibris'in temel prensibi kişiye özel olmasıdır. Bu yüzden aynı tasarımı bir başkası için kullanmıyorum. Tasarımı elde çiziyorum ve orijinal çizimi kitapsevere paspartulu bir şekilde veriyorum. Tasarımın 'lastik damga' olarak kalıbını alıyorum ve çeşitli (ahşap, pirinç, seramik başlıklı) mühür modeli olarak hazırlıyorum. Böylece kitapsever, kendisine özel hazırlanan Exlibrisini, mühür olarak sınırsız sayıda kitabında ıstampa mürekkebiyle birlikte kullanabiliyor. Sürdürülebilir ve uzun ömürlü bir kendini ifade etme, iz bırakma 'nesnesi' üretiyorum. Bir nevi Exlibris ve mühür sanatının bir sentezini yapıyorum. </p>

<h3><span style="font-size:18px;"><strong>Kitapları exlibris ile imzalayanların sayısı artışta mı? </strong></span></h3>

<p>Satın aldığımız kitabın iç kapağına yada ilk sayfasına ad soyad, tarih, şehir gibi bilgiler yazmak hem kitaplarımızı ödünç alanlara bir uyarı hem de kişisel tarihimize not düşme açısından bir çok kitapseverin uyguladığı bir yöntem. Exlibris ise bize bu yöntemi sanatsal bir ifadeye dönüştürme fırsatı veriyor. Resimli imzamızı atıyoruz aslında. 2018 İstanbul Tüyap fuarına katılan Hep Kitap yayınevinin yazarları imza günlerinde onlar için tasarladığım Exlibrisleri kullandılar.  Hali hazırda bir çok yazar da Exlibrislerini imza günlerinde kullanıyor. Kütüphane oluşturan çocuklar ve gençler arasında da Exlibris kullanımı yaygınlaşmaya başladı diyebilirim.</p>

<h3><span style="font-size:18px;"><strong>Exlibrisin geleceği ne durumda?</strong></span></h3>

<p>Exlibris sanatının özünde çağı anlama ve ifade etme vardır. Zira her dönemin kültürel ve siyasal etkileri desen, sembol olarak Exlibris tasarımlarında yer alır. Aile armalarının yoğun olduğu bir dönemden günümüzün beğenilerini, yaşam tarzını yansıtan desenlere kadar görsel&sanatsal tarih atlasıdır Exlibris sanatı. Bu yüzden edebiyat ve ister basılı ister digital kitaplar olsun var oldukları sürece her dönemde, çağda olduğu gibi Exlibris sanatı kendine mutlaka yer bulacaktır. </p>

<p>Exlibris aynı zamanda mühür tasarımlarıyla on binlerce yıldır Anadolu topraklarında var olan mühürleri ve kültür tarihimizdeki sembollerin günümüze uyarlanması ve yorumlanması ve geçmişten geleceğe bir iz bırakmak isteyenler için yeniden kullanılan bir nesne olarak hayata dönüyor. Ve şu an aslında sadece kitap mühürü kutsal bir alana sahip olmasının yanı sıra hayatınızın her alanında, her objede yerine bulabilecek ve imzanızı taşıyabilecek güce sahip. </p>

<h3><img alt="" src="https://oggusto.com/UserFiles/Image/images/subat2020-2/-0.jpg" style="width: 730px; height: 514px;" /><span style="font-size:18px;"><strong>Kitap severler exlibris yaptırmak isterse size nasıl ulaşabilirler?</strong></span></h3>

<p><a name="_30j0zll"></a>Bilgi ve sipariş için WhatsApp 05413530337 mesaj ya da [email protected] elektronik posta üzerinden ulaşabilirler. </p>

<p><a name="_1fob9te"></a>Instagram ve Facebook sayfamdan, websitemden hazırlamış olduğum Exlibris / Mühür tasarımlarımı inceleyebilirler. </p>

<p><a name="_3znysh7"></a>Instagram : Exlibris _by_yudumis_</p>

<p><a name="_2et92p0"></a>Facebook : Exlibris by yudumis </p>

<p><a name="_tyjcwt"></a>Websitesi : <a href="http://www.yudumis.com">www.yudumis.com</a></p>