Aydınlatmada Sadeliğin Sanatı

Teknolojinin her şeyi küçültme eğilimi var. Çipler küçülüyor; mermer, cam, metal gibi levha malzemeler artık olabildiğince ince kullanılabiliyor. Bu küçülme eğilimi, kullandığımız nesnelerin tasarımlarına da büyük bir sadelik olarak yansıyor.

Aydınlatma alanında artık geleneksel ampüllere veda edilen geçiş dönemine girildi. LED teknolojisi aydınlatma armatürleri için pek çok başka faydanın yanında küçülmeyi de getiren bir gelişimdi. Günümüzde LED teknolojileri kendi içinde teknolojik bakımdan daha da evrilirken, esnek şeritler, ince levha halindeki ışık kaynakları, OLED olarak adlandırılan ekranlar gibi yenilikler de devreye girdi.

Linea Light Group - Diphy_S

Aydınlatma tasarımında artık sadeliğin sanatı, fark yaratmanın başlıca unsuru.

Sadelik, eğitimsiz gözler için basitlik olarak algılanır; oysa sade olanı tasarlamak asıl güç olandır. Sade olanı üretmek ise ayrı bir maharet gerektirir, zira sadelikte hatalar göze çarpar; detaylarda, malzemede, üretimde kusursuzluk elzemdir. Sade olan zordur da, ‘bunu ben de yaparım’cılar, aslında hiçbir zaman sadeliğin ardında yatan kusursuzluğu ve bu kusursuzluğun kalitesini anlayamazlar. Genellikle, – eğer yeltenirlerse – yapmaya çalıştıkları çoğunlukla olduğu gibi ucuzca bir benzeri olmaktan öteye gidemez. Sadelik, bir tür sanatçı sabrı, sanatçı titizliği gerektirir.

{771165}

Bu zorluğun bilinciyledir ki Tolstoy, Einstein, Newton, Coelho, da Vinci, Jobs, Wright gibi başlıcaları sayılabilecek yüzlerce tarihi figür, hangi meslekten olurlarsa olsunlar sadeliğin altını çizmişler. Tarih boyunca edebiyattan mimarlığa, fotoğraftan modaya, yaratıcı alanların pek çoğunda sadelik kendine haklı bir yer bulmuş, bulmaya da devam ediyor.

Linea Light Group - Opti – Line

Aydınlatma da sadeliğin ön plana çıktığı alanlardan biri. Aydınlatmadaki sadelik öncelikle teknolojik gelişmeler ile tetiklendi. Yüzyıllar boyunca, ucundaki bir ampülü aydınlatan kabloların, kanalların etrafını metal kıvrımları ile, cam figürler ile kaplayan klasik aydınlatma anlayışı modernleştikçe, bu cam ve metal kütlelerin önce tasarımları sadeleşti. Çağdaş tasarımda düz, küt, yalın hatlar, brüt malzemeler ana eğilim hattını oluşturdu. LED, çoğunlukla mekanın gizlenen detayları arasında dolaylı bir biçimde kullanılan “gizli” aydınlatma unsuru olarak kullanıldı. Halen de yaygın kullanımın bu yönde olduğunu söylemek mümkün.

LG OLED light - Luflex

Tasarımcılar nihayet armatürlerde aydınlatma teknolojilerinin geldiği son yenilikleri yaygın bir biçimde kullanmaya başladılar. Işık nesneleri gittikçe inceliyor, yassılaşıyor, küçülüyor. Bu sadeleşme bir tür zarafet taşıyor. Çağdaş mekanların çağdaş çizgilerine uyum sağlayabilen bir zarafet.OLED yine son dönemin en heyecan verici gelişmelerinden biriydi. İnsanların en yaygın olarak cep telefonlarından ve tablet ekranlarından aşina olduğu bu ışıklı yüzeyler, bir süredir aydınlatma armatürü olarak da kullanılıyor. Bu teknolojiyi üreten firmalar bugünlerde gerek öncü tasarımcılarla iş birliğinde gerekse çeşitli yarışmalar ile bu alandaki armatür üretimini tetikliyorlar. LG, Osram gibi aydınlatma teknolojileri üreten şirketler çoktan esnek OLED üretimini gerçekleştirdi bile. Bu son yenilik önümüzdeki dönemde ışık ile ilgili tasarımları ve bağlantılı olarak mimari ve iç mimari tasarımı kökten etkileyecek nitelikte bir gelişme.

Sadelik sanatı, sadece LED teknolojisi kullanan armatürlerde değil; neredeyse tüm aydınlatma tasarımına yayılmış bir eğilim bugünlerde. Aydınlatmanın algısı sadeleşti. Yıllardır bu alanda öncülüğü üstlenen tasarımcılardan biri kuşkusuz Michael Anastassiades.

Tasarımcının çizgisi bir sanat eseri değerinde ilgi görüyor. Tasarımlarında her zaman ışık kaynağının kendisini tasarımın ana unsuru olarak kullanıyor ve/veya bu ışık kaynağına son derece sade bir yaklaşımla vurgu yapıyor. Çalışmalarını Londra’da sürdüren tasarımcı, öncü markalarla iş birliğinin yanında kendi solo ürünlerini de sergilerde sunuyor.

{771078}

Sadelik sanatına imkan veren teknolojik gelişmelerden biri olan optik levhalar sayesinde, tasarımda şeffaf bir levha olarak algılanan yüzey, bir anda ışık kaynağının kendisine dönüşebiliyor. Bu teknolojiyi başarı ile uygulayan ürünler arasında Linea Light Group içerisindeki Diphy, Oxygen ve Opti – Line’da yer alıyor. Ayrıca yenilikçi yaklaşımları ile dikkat çeken Diphy ve Oxgen ürünleri, bu yaklaşımlarından dolayı tasarım ödüllerine de layık görüldü.

{771003}

Optik malzeme ile yapılabilecek tasarımlar adına, daha henüz çok da bir şey görmedik üstelik. Gelecekte bu malzemenin çok ustaca kullanıldığı yeni aydınlatma armatürleri ile sıklıkla karşılaşacağız.

Cini & Nils - CLS 8 – Luta Bettonica, Mario Melocchi

Sadelik sanatı, köklü İtalyan tasarımının ikonik markalarının önemli yaklaşımlarından biri. Aydınlatma alanında bunun en iyi örneklerinden birini Cini and Nils markasının ikonik tasarımları sergiliyor. Geçmişte Mario Melocchi tarafından tasarlanan CLS serisi gibi kült bir tasarıma imza atan marka, son dönemde de kusursuz yalınlığı kaliteli üretimle birleştiren Assolo ve Passepartout gibi tasarımları sunuyor.

Aydınlatmada sadeliğin sanatından bahsediyorsak son olarak kendisini bir aydınlatma sanatçısı olarak tanımlayan Catellani and Smith’in kurucusu Enzo Catellani’den bahsetmek gerekiyor.

Enzo’nun Sorry Giotto isimli tasarımı, bir form olarak dairenin, tasarımcının deyişi ile, “en sade formu ile bir tür yeniden yaratımı.” Tamamen el yapımı olan ürün kobalt mavi rengi ile bulunduğu mekanda kendisi başlı başına bir sanat eseri olarak varolmayı başarıyor.