Kedi ve Köpeklerde Ameliyat Sonrası Bakım
Yazı Boyutu:
Kedi ve köpeklerin operasyon sonrası evde bakımı nasıl olmalı? Bu süreçte dikkat edilmesi gerekenleri, Vetmemorial’da görev yapan Doç. Dr. Cem Perk anlatıyor.
Patili dostlarımız kimi zaman farklı operatif girişimlere maruz kalabilirler. Bu en basitinden bir kısırlaştırma ameliyatı olabildiği gibi zor bir ortopedik operasyon da olabilir. Peki, ameliyat sonrası süreçte dikkat etmeniz gereken noktalar nelerdir? Konumuza geçmeden önce önemli bir hatırlatma yapmakta fayda var: Sıradan ameliyatlar dışında ortopedik, nörolojik, oftalmolojik cerrahiyi ilgilendiren özel operasyonlar, doktora yapmış uzman veteriner cerrahlar tarafından yapılmalıdır. Bunun yanı sıra yaşlı ve riskli hayvanların anestezi protokolü bu konuda uzmanlaşmış hekimler tarafından belirlenmelidir.
Operasyon Öncesi Hazırlıklar
Ameliyatlar genel anestezi eşliğinde yapılır. Operasyon uygulanacak hayvanların 12 saat öncesinden aç bırakılmaları gerekir. Dolu bir mide, kusma durumunda içeriğin akciğerlere kaçma riskini doğurur. Su ise operasyondan 2 saat öncesine kadar verilebilir.
Gaz Anestezisi ve Operasyon Sonrası Etkileri
Günümüzde birçok operasyon inhalasyon anestezisi denen gaz anestezi yöntemiyle yapılmaktadır. Bu amaçla kedi ve köpeklerin nefes borusuna tüp yerleştirilir. Dostlarımız ameliyattan sonra birkaç gün öksürebilir ki bu normaldir. Yine gerek anestezik ilaçların etkisi gerekse tüpün tahrişi nedeniyle operasyonun yapıldığı gün kusabilirler.
Operasyon Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler
Başarılı bir operasyon kadar, postoperatif süreçte evde dikkatli ve özenli bakımın iyileşmede önemi büyüktür. Cerrahi işlemler nedeniyle sakinleştirici ya da genel anestezi uygulanan kedi ve köpekler operasyon sonrası uykulu bir haldedirler. 24 saat içerisinde giderek bu pasif ve uyuşuk durumlarından çıkarlar. Operasyon sonrası doktorunuz size uygun bir ağrı kesici önerebilir. Bunun ne şekilde ve hangi dozda kullanılacağını iyice öğrenin.
Veterinerinize danışmadan evde bulunan ve insanda kullanılan herhangi bir ağrı kesiciyi petinize vermeyin.
Örneğin, insanda çok yaygın kullanılan parasetamol içeren ilaçlar kedinizin ölümüne bile yol açabilir. Yaygın kullanım alanı bulan aspirin, kedilere ancak gün aşırı verilebilir. Yine insanlar için üretilmiş güçlü analjezikler hayvanlarda mide kanaması oluşturabilir. Operasyon sırasında serum vermek için dostlarımızın ön bacaklarına kateter yerleştirilir. Bu amaçla bölge tüyleri tıraş edilir, bu sterilite açısından oldukça önemlidir. İlgili tüyler birkaç hafta içinde uzarlar. Özellikle yaşlı hastalarda kateterler yerinde bırakılarak sonraki günlerde de kullanılır. Bir damar içi katater en fazla 3 gün kullanılabilir. Uzun sürecek tedavilerde ise değiştirilmelidir. Gerekirse kateterin tutturulduğu flasterin üzerine takıldığı tarihi yazılmalıdır.
Dikişler ve Yara Bakımı
Operasyonlardan sonra deride değişik boyutlarda dikişler olacaktır. Bunların alınıncaya kadar korunması önemlidir. Dostlarımız bazen dikişleri yalamak ya da dişlemek isteyebilirler. Böyle bir durumda operasyon yarasının enfeksiyon kapması ve sonuçta dikişlerin açılması riski vardır. Karın boşluğunda yapılan operasyonlardan sonra bölge enfeksiyon kapar ve dikişler açılırsa, bağırsak ve diğer organların dışarı çıkma tehlikesi doğar. Bu durumda peritonitis gelişir ve çok ciddi sağlık sorunları oluşabilir.
Belirtilen riskleri önlemek için operasyondan sonra pet hayvanlarımıza yakalık takmak ya da özel medikal elbise giydirmek gereklidir. Ortopedik operasyonlardan sonra ise ilgili bölge bandaj ya da pansuman ile koruma altına alınır. Dikişler genellikle bir hafta sonra alınır. Bu süre yaşlı hastalarda kaynama daha geç olduğundan iki hafta olabilir.
Operasyon geçiren hayvanlarda dikişler her gün kontrol edilmelidir. Ameliyat bölgesinde herhangi bir şişkinlik, ödem, kızarıklık, renk değişimi ve akıntı olup olmadığı incelenmelidir. Dikişlerden taze kan sızması durumunda zaman geçirmeden klinikle iletişim kurulmalıdır. Yine ameliyattan bir gün geçtikten sonra hâlâ uyuşukluk gösteren, ağrı çeken, ateşi olan dostlarımız için doktora başvurulmalıdır. Hayvanlar ağrı çektiklerini her zaman inleyerek belli etmezler. Örneğin köpekler hareketsiz kalmayı ve çenelerini yere koymayı tercih ederler. Kedilerse neşesizdirler ve tamamen iştahından kesilirler. Ateş varlığında kedi ve köpeklerin burun uçları kurur.
Tuvalet Düzeni
Kedi ve köpekler operasyondan sonra birkaç gün uykulu ve yorgun olabilirler. İlk 24 saat onları zorlamamalıdır. Köpekler yalnızca tuvalet ihtiyacını karşılamak için dışarı çıkarılıp, tekrar içeri alınmalıdır. Kedilerin kum kapları yatmayı sevdikleri yere getirilmelidir. Bazen kediler kum kaplarına yatmak isterler. Operasyon yarasına kum taneciklerinin girmemesi için bu dönemde kum yerine kırpılmış kağıt kullanılmalıdır. Her kullanım sonrasında da değiştirilmelidir.
Bazı hayvanlar, operasyondan sonra hareketsizlik nedeniyle bir iki gün kabızlık çekebilirler. Bu süreçte dışkılamayı teşvik etmek için zeytinyağı içirilebilir. Kabızlık 2 günden fazlaysa, hekimle temas kurulmalıdır. Ameliyat sonrası koruyucu amaçlı antibiyotikler bir hafta boyunca verilir. Bunlar, bazı dostlarımızda yumuşak dışkı ve ishale yol açabilir. Böyle bir durumda probiyotikli yoğurt vererek bağırsak florasını koruyabilirsiniz.
Aktiviteye Başlangıç Süreci
Köpekler oyun ve aktivite açısından oldukça hareketli canlılardır. Koşmak, atlamak, zıplamak, oyun oynamak isterler. Operasyon sonrası 2 hafta kadar bu hareketliliklerine engel olunmalıdır. Aksi takdirde yara iyileşmesi ve dikiş güvenliği tehlikeye girer. Sonraki 2 haftalık süreçte ise aktivitelere tedricen başlanır. Özetlemek gerekirse, örneğin kısırlaştırılan bir dişi köpek 1 ay kadar yoğun aktivitelerden uzak tutulmalıdır.
Banyo ve Temizlik Süreci
Dikişlerin güvenliği açısından operasyon bölgesi ıslanmamalıdır. Bu nedenle sevimli dostlarımız iki hafta kadar banyo yapmamalıdır. Gerekirse patileri ve diğer vücut bölgeleri ıslak havlu ile temizlenebilir. Yağışlı günlerde köpeklerin tuvalet ihtiyacı evde giderilmeli ya da dış ortamda dikişler sudan korunmalıdır.
Beslenme Süreci
Can dostlarımız genellikle operasyondan sonra iştahsız olabilirler. Ameliyattan sonra eve geldiklerinde önce bir miktar su verilerek yutkunma refleksi kontrol edilmelidir. Normalse, ilk akşam için sindirimi kolay sıvı pet konserveleri, balıklı ya da tavuklu çorbalar verilmelidir. Ertesi gün normal kuru mamaya geçiş yapılabilir. İlk birkaç günlük süreçte mamaya et ya da tavuk suyu karıştırılarak iştah arttırılabilir.
Tüm patili dostlarımıza sorunsuz ve sağlıklı operasyon sonrası süreçler dilerim.
