Gökyüzünden İlham Alan Moda

Aya ayak basmanın 50. yılına özel, modanın uzay çağından ilhamla geçirdiği dönüşümde “köşe taşı” niteliği taşıyan isimleri ve koleksiyonları inceledik.

Eğer Isaac Newton bugün yaşasaydı, kendini aynı anda hem ileri hem de geri hareketle tanımlayan kuralları ile moda trendleri için bir dördüncü hareket yasası geliştirmesi gerekirdi. Çünkü biliyoruz ki, bizi geleceğe taşıması gereken moda, eninde sonunda geçmiş trendlerden besleniyor ve bazı geçmiş trendler diğerlerinden daha hızlı geri dönüş yapıyor.

Tıpkı takım yıldızlar gibi, nereden geldiğimiz, buraya nasıl geldiğimiz ve nereye yol alacağımız arasında çizdiğimiz çizgiler trendlerin gelişimini de belirgin kılıyor. Ve şu an tüm yollar uzaya çıkıyor. Peki neden şimdi, kronolojiye girmeden önce biraz bundan bahsedelim.

60’larda filizlenen Uzay Çağı stili keşfetme, materyallerde ve silüetlerde sınırları daha önce hiç olmadığı kadar genişletme fikriyle ortaya çıktı. Bu o dönem için çok yeni ve etkileyici bir histi; zira ‘gelecek’ fikrini uçan arabalar ve aydaki adam kavramları şekillendiriyordu. Süregelen Soğuk Savaş’ın korkusu altında dahi her şey mümkündü.

Uzay Çağı stilinin, -Brexit’ten mülteci krizine ve Donald Trump’a- uluslararası ilişkiler bu kadar dengesizken yeniden geri dönüş yapması bir tesadüf olarak düşünülemez. Dönemin dengelerini yansıtma işlevi gören moda, daha iyi, daha şık ve daha ilgi çekici bir geleceğin tohumlarını ekiyor olabilir. Ancak modacıların bunu dünyevi olarak değil, dünyayı tamamen terketmek fikri ile kurguladığı da bir gerçek.

Modanın uzayla seneler içinde geliştirdiği ilişkide sıra…

André Courréges İlkbahar Koleksiyonu, 1964

Uzay Çağı modasının vaftiz babası olarak kabul edilen André Courréges, 1960’ların silüetlerine grafik formları ekleyen ve çalışmalarında plastik ve PVC kullanan ilk tasarımcı. Kesik elbiseleri, kısa A-kesim etekleri, dökümlü kazakları, astronotlardan ilham alan gözlükleri ve kaskları ile zamanın fütüristik ayrıntılarına yer vererek modayı yeniden tanımlayan radikal ismin 1964 İlkbahar koleksiyonu, bu anlamda bir köşe taşı.

Emilio Pucci’nin Braniff Havayolları Üniformaları, 1965

Amerikan havacılık şirketi Braniff Havayolları, söz konusu pazarlama olduğunda rakiplerinden farklı olmasıyla övünen bir firma. Bu övgüyü sonuna kadar hak da ediyor; zira markanın tutkunu olan Andy Warhol’a uçaklarını canlı sarı renklere boyatırken bir yandan da uçuş görevlilerinin kıyafetlerini Emilio Pucci’ye tasarlatıyorlar. Uçak kapısı açıldığında hosteslerin saçlarının uçuşmasını önlemek amacıyla tasarlanan uzay stili kasklardan renkli çizgisine, bu iş birliği kesinlikle o zamana kadar tanık olunmamış bir yenilik.

Rudi Gernreich’in Vinil Koleksiyonu, 1966

TIME dergisinin Aralık sayısı kapağında yanında iki modelle (Peggy Mofitt ve Leon Bing) fotoğraflanan Rudi Gernreich, tasarladığı şeker rengi transparan vinil parçalarla gelecekteki kadınların daha özgür olduğu algısını çarpıcı bir şekilde yansıtmayı başardı. Derginin tabiri ile “Amerika’nın en sıra dışı ve ileri görüşlü tasarımcısı”, André Courréges’in açtığı yolu daha da genişletmesi ile moda tarihine adını yazdırdı.

Reed Crawford’un Dollar Princess Şapkası, 1966

İngiliz tasarımcı Redd Crawford, kürk ve plastik gibi kontrast materyalleri bir arada kullanarak ortaya çıkardığı şapkaları ile nam salmıştı. Bu listede yer bulmasının sebebi ise süt şişelerinin kapakları ile ortaya çıkardığı uzay kaskını andıran Dollar Princess şapkası.

{77200}

Pierre Cardin’in Cosmocorps Koleksiyonu, 1968

Fütürizm eğilimli Cosmocorps koleksiyonunu Pierre Cardin, “Tercih ettiğim kıyafetleri, henüz var olmayan -yarının dünyası- için icat ettim,” şeklinde tarif ediyor. Ancak dönemin dehasının bir sürprizi daha var; koleksiyonda hem kadın hem de erkek gardırobuna uyum sağlayacak üniseks parçalar da yer alıyor.

Paco Rabanne ve Barbarella, 1968

Yönetmenliğini Roger Vadim’n yaptığı 1968 tarihli Barbarella filminde Jane Fonda’yı 41. yüzyılda galaksilerarası bir görevi yerine getirirken izliyoruz. Vadim’in filmin kilit görünümleri için Paco Rabanne ile çalışması şaşırtıcı değil; zira Rabanne o dönemin yıldız isimlerini ‘Uzay Çağı zırhları’ ile giydirmesi ile isim yapmış bir tasarımcı ve Fonda için de güçlü kadın imajını pekiştiren seksi üniformalar tasarlıyor. Çalışmasının sonunda Coco Chanel’den, “O bir terzi değil, bir metal işçisi,” yorumunu alıyor.

Giancarlo Zanatta’nın Ay Botları, 1978

1978 senesinde ayakkabı markası Tecnica, Montebelluna doğumlu tasarımcı Giancarlo Zanatta’nın tasarımını temel alarak Ay Botu silüetlerini geliştirdi. Apollo 11 astronotları için yapılan çalışmalardan ilhamla şekillendirilen tasarım, 2000’lerin başında yeni yorumu ile Anna Sui 2002 defilesinde ve ardından yeniden yorumları ile Christian Dior, Michael Kors, Marc Jacobs, Pucci, Timberland ve son olarak 2018’de Jeremy Scott gibi isimlerin koleksiyonlarında yer aldı.

Ralph Lauren’in Polo NASA Ceketi, 1992

Takvimler 1992’yi gösterdiğinde Polo’nun ikonik Snow Beach koleksiyonunda uzay fikrini yeni bir kontekste taşıyan bir tasarım belirdi; NASA’nın vintage uçuş kostümü, iş birliği referanslarından olabildiğince kaçınılmak da adına, Polo yorumu ile yeniden markalaştırıldı.

Givenchy Sonbahar/Kış Koleksiyonu, 1999

Bir önceki koleksiyonunda podyumda dantellerden, fırfırlardan ve kürklerden bir güzelleme yürüten Alexander McQueen, Givenchy 1999 Sonbahar/Kış koleksiyonu için gözünü başka bir galaksiye dikti ve LED ışıklardan, karanlıkta parlayan desenlerden ve plastik malzemelerden bir dünya çıkardı modaseverlerin karşısına.

Louis Vuitton Core Values Kampanyası, 2009

Annie Leibovitz tarafından fotoğraflanan Core Values kampanyası için Louis Vuitton, Apollo 11 astronotu Buzz Aldrin, uzaya çıkan ilk kadın Sally Ride ve Apollo 13’e yaşadığı teknik arızalar sebebiyle eve dönüşünde rehberlik eden Jim Lovell ile çalıştı. Kampanyada, adını İkarus’tan alan, Icare valizinin tanıtımı yapıldı.

Louis Vuitton Malle Mars, 2009

Apollo 11’in aya inişinin 40. yılı şerefine Louis Vuitton, uzay trendini sürdürdü ve kurşun şeklinde bir valiz tasarladı. Bölümler halinde açılan ve içinde astronotların uzayda ihtiyacı olan araç gereci barındıran Malle Mars, türünün tek örneği olarak Amerikan Doğal Tarih Müzesi’nin Dünya ve Uzay Merkezi’nde sergileniyor.

Raf Simons İmzalı Deri Sneaker, 2013

Ay Botu kadar olmasa da, tasarımında kullanılan hologramlı detaylarla bir uzay botunu andıran sneaker, tasarımcının bu kültürle olan ilişkisinin en özel örneklerinden.

{771998}

Christian Dior Sonbahar/Kış Koleksiyonu, 2014

Raf Simons’un Christian Dior 2014 Sonbahar/Kış Koleksiyonu’nda yer verdiği tulumlar ve grafik kesimler, galaksilerarası yolculuklara verdiği referansla dikkate değer bir etkiye sahip.

Versace Sonbahar/Kış Koleksiyonu, 2016

Uzay estetiğinin babası André Courrées’in ve fütürist müzisyen David Bowie’nin vefat ettiği aynı hafta Versace, orbital motiflerle süslü 2016 Sonbahar/Kış Koleksiyonu’nu tanıttı. Donatella Versace koleksiyon için, “Vermek istediğim mesaj, uzayın bir kaçış değil; fakat daha temiz ve çevre dostu bir dünyada yaşamanın öneminin farkına varmak için daha temiz ve ferah bir yer olduğunu göstermek,” şeklinde konuştu.

Chanel’in Roket Fırlatma Gösterisi, 2017

Chanel’in 2017 Sonbahar/Kış defilesi için Karl Lagerfeld, Paris’in ikonik Grand Palais’i içine kendi uzay istasyonunu inşa etti. Elton John’un Rocket Man şarkısı eşliğinde metalik çizmeler, uzay kıyafeti desenli elbiseler, galaktik desenler ve Jane Fonda’nın Barbarella’sını andıran saç bantları ile yürüyen modellerin geçidinin ardından ise roket dumanlar çıkararak havalandı.