Akneli Ciltler İçin Bakım Önerileri

Akne sorunuyla baş etmek zaman zaman zorlayıcı olabilir, ancak doğru bakım rutiniyle cildinizin dengesini koruyabilirsiniz. Hassas bir temizlik, uygun nemlendirme ve hedefe yönelik ürünlerle, cilt problemlerini hafifletmek ve daha sağlıklı bir görünüm elde etmek mümkün.

Akne, gözeneklerin yağ ve ölü deri hücreleriyle tıkanması sonucu ortaya çıkan bir cilt rahatsızlığı. Bu durum, beyaz noktalar, siyah noktalar (komedonlar) veya iltihaplı sivilceler şeklinde kendini gösterebilir. Her yaştan insanı etkileyebilmesine rağmen, en sık ergenlik döneminde görülür. Akne, gözeneklerin (kıl foliküllerinin) tıkanmasıyla başlar ve bu süreçte şu faktörler rol oynar:

• Sebum: Cilt için koruyucu bir bariyer oluşturan yağlı bir madde olan sebum, fazla üretildiğinde gözenekleri tıkayarak akne oluşumuna zemin hazırlar.
• Bakteriler: Cilt yüzeyinde doğal olarak bulunan C. acnes bakterisi, yağlı ve tıkalı gözeneklerde çoğalarak iltihaplanmaya neden olur.
• Ölü Cilt Hücreleri: Stratum korneum adı verilen cildin en üst tabakasındaki hücreler, dökülerek yerlerini yenilerine bırakır. Ancak, bu dökülme sürecindeki aksaklıklar gözeneklerin tıkanmasına yol açabilir.

Stres, kortizol hormonunu yükselterek ciltteki yağ üretimini artırabilir ve akne oluşumunu tetikleyebilir. Bazı ilaçların yan etkisi olarak da sivilce görülebilir. Sivilceleri sıkmak veya onlarla oynamak ise iltihabın yayılmasına ve büyümesine neden olabilir. Ayrıca, yanlış seçilen kozmetik ürünler akne problemini daha da kötüleştirebilir. Son yapılan araştırmalar, glisemik indeksi yüksek şekerli gıdaların da akne oluşumunda etkili olduğunu gösteriyor.

Komedojenik ürünler

Komedojenik terimi, gözenekleri tıkayarak sivilce (akne) veya siyah nokta (komedon) oluşumuna yol açma potansiyeline sahip ürünleri ifade eder. Özellikle cilt bakım ve makyaj ürünlerinde bulunan bazı içerikler, fazla yağlı veya ağır formülasyonlara sahip olduklarında gözeneklerin tıkanmasına neden olabilir. Hindistancevizi yağı, kakao yağı, lanolin ve ağır silikonlar gibi içeriklere sahip ürünler “komedojenik” olarak sınıflandırılır. Buna karşılık, gözenekleri tıkamayacak şekilde formüle edilmiş ürünler “komedojenik olmayan” (non-comedogenic) olarak etiketlenir. Non-comedogenic ürünler, özellikle akneye meyilli ciltler için daha güvenlidir. Bu nedenle ürün seçiminde cilt tipinize uygun, hafif ve gözenek tıkamayan içeriklere dikkat etmeniz önemli.

Kapalı komedonlar

Kapalı komedonlar, cilt yüzeyinde küçük, beyaz veya ten rengi şişlikler olarak görülen, “beyaz nokta” olarak da adlandırılan cilt sorunlarıdır. Bu tür komedonlarda gözeneklerin açıklığı cilt tarafından kapalıdır, bu nedenle içeride biriken yağ (sebum) ve ölü deri hücreleri dışarı çıkamaz. Sert ve pürüzlü bir dokuya sahip olabilirler. İltihaplanmadıkları sürece genellikle ağrısızdırlar. Sıkıldıklarında tahriş olma ve iltihaplanma riski yüksektir. Stres veya beslenme alışkanlıkları, hormonal değişiklikler (ergenlik, adet döngüsü, gebelik gibi), yanlış veya fazla kozmetik kullanımı (komedojenik ürünler), gözeneklerin ölü deri hücreleriyle tıkanması, kapalı komedon oluşumuna sebep olabilir. Bu durumu önlemek için salisilik asit veya retinoid içeren ürünler kullanarak gözeneklerin temiz kalmasını sağlayabilirsiniz.

Erişkin aknesi, 25 yaşından sonra devam eden veya bu yaşlarda başlayan akne problemidir. Tedavisi ergenlik aknesinde kullanılan yöntemlere benzer ancak tedavi yaklaşımı, cilt tipi ve sağlık durumu gibi faktörlere göre özelleştirilir. Aknenin şiddetine, türüne, cildin hassasiyet durumuna göre topikal ürünler veya oral ilaçlarla tedavi edilebilir. Örneğin topikal ürünler hücre yenilenmesini hızlandırır, gözeneklerin tıkanmasını önler, antibakteriyel etkisiyle bakterileri öldürür ve iltihabı azaltır. Dermatologunuzun reçete edeceği antibiyotik ve izotretinoinler ise, enfeksiyon ve iltihabı azaltmak için kısa süreli kullanılır. Aknenin şiddetine göre profesyonel yöntemleri de (kimyasal peeling, lazer tedavisi) tedaviye dahil edebilirsiniz. Yapılan araştırmalara göre, erişkin aknesi yaşayanların bir kısmında hormonal problemler tespit edildi. Adet düzensizliği, kıllanma artışı veya saç dökülmesi gibi belirtiler varsa, bu durum altta yatan bir hormonal dengesizlik veya polikistik over sendromu (PCOS) gibi jinekolojik hastalıkların işareti olabilir. Bu tür durumlarda, jinekolojik değerlendirme ve gerekli hormon testleri yaptırmalısınız. Eğer PCOS gibi bir rahatsızlığınız varsa, doktorunuzun reçete edeceği ilaçları düzenli kullanmak aknelerinize iyi gelebilir.

PCOS kaynaklı akne, hormonal dalgalanmaların ve androjen artışının bir sonucu. Hem cilt sağlığını hem de altta yatan hormonal problemleri hedefleyen bir tedavi planıyla, aknelerin iyileşmesine yardımcı olabilir.

Kistik akne, en şiddetli türlerden biri. Cildin alt katmanlarında büyük, ağrılı ve iltihaplı kistlerin oluşmasıyla karakterize. Bu tür, hormonların tetiklediği aşırı sebum üretimi, ölü deri hücrelerinin gözenekleri tıkaması ve bakteriyel enfeksiyonun bir araya gelmesiyle ortaya çıkar. İz bırakma riski taşır ve uzun süreli tedavi gerektirebilir. Sivilceniz büyük, sert ve dokunduğunuzda acıyorsa; derinizin altında kalın bir şekilde iltihap birikimi varsa, kırmızı veya mor renkte şişlikleriniz oluştuysa ve tüm bu belirtilerin olduğu sivilce yüzünüzde, sırtınızda, göğsünüzde veya omzunuzdaysa, aknenizin türü “kistik” olabilir. Kistik akneyi diğer türlerden ayıran temel fark; cildin alt tabakalarında meydana gelmesi, büyük ve ağrılı olmasıdır. Ciddi bir dermatolojik rahatsızlık olduğundan, profesyonel müdahale gerektirir. Doğru yaklaşımı belirlemek için dermatolojik değerlendirme şarttır.

25 yaş ve üzerindeki kadınların yaklaşık 20’si, bir başka deyişle her 5 kadından biri, akne sorunu yaşıyor.

Akneden farklı olarak komedonlar beklenmez, kızarık küçük şişlikler ve iltihaplı şişlikler olarak kendini gösterir. Dermatoloji uzmanı muayene ile tanısını yaparak tedavi planlar. Tedavisinde mantar ilaç ve kremleri kullanılır.

Vücut aknesi, sırt, göğüs, omuzlar, kalça ve hatta bacaklar gibi vücudun çeşitli bölgelerinde oluşan akne türüdür. Tıpkı yüz aknesi gibi gözeneklerin sebum (yağ), ölü deri hücreleri ve bakterilerle tıkanması sonucu ortaya çıkar. Vücuttaki yağ bezlerinin yoğun olduğu bölgelerde daha sık görülür. Hormonal dalgalanmalar, spor sonrası terli kıyafetlerin uzun süre giyilmesi, sürtünme, nemli ortam, malassezia mayası kaynaklı fungal folikülit, sırt ve göğüste küçük kaşıntılı sivilceler şeklinde ortaya çıkabilir. Bununla beraber düzenli duş almamak, gözenekleri tıkayan ürünler kullanmak, dar kıyafetler (özellikle sentetik malzemelerden yapılanlar), yüksek glisemik indeksli gıdalar ve stres, ciltteki yağ üretimini artırarak akneyi tetikleyebilir.

Ailede akne öyküsü olanlarda, vücut aknesi riski daha yüksektir.

Vücut akneniz varsa, salisilik asitli veya benzoil peroksitli duş jelleri tercih edebilirsiniz. Ancak sert keseleme veya peeling yapmaktan kaçının. Bu tür sert uygulamalar, akne bölgesini daha da tahriş edebilir. Nazik bir temizleme yöntemi tercih edin. Yağsız, non-comedogenic nemlendiriciler kullanarak cilt bariyerini güçlendirin. Dar, sentetik giysiler yerine pamuklu ve nefes alabilen kumaşlar tercih edin. Spor sonrası terli kıyafetlerinizi hemen değiştirin.

Aknenin yüz üzerindeki yerleşim yeri, altta yatan sağlık sorunları veya yaşam tarzı faktörleri hakkında ipuçları verebilir. Bu teori, “face mapping” (yüz haritalama) olarak adlandırılır ve geleneksel Çin tıbbı ve Ayurvedik sağlık yaklaşımlarına dayanır. Ancak bu bilgilerin bilimsel olarak kanıtlanmadığını, sadece bir rehber olarak değerlendirilebileceğini unutmayın.

1. Çene ve Çene Hattı: İnanca göre bu bölgedeki sivilceler, hormonal değişiklikler ile (adet döngüsü, PCOS, hormon tedavileri) ilgilidir. Androjen hormonlarının (erkeklik hormonları) artışıyla ilişkilendirilir. Sebum üretimini artırarak gözenekleri tıkar ve akneye yol açar.
2. Alın: Stres, uykusuzluk, sindirim problemleri, saç ürünlerinin tahrişi ile ilgilidir. Alın bölgesi sindirim sistemiyle bağlantılı olduğundan beslenme alışkanlıkları da etkili olabilir.
3. Burun: Yağ bezlerinin fazla çalışması, kalp sağlığı ve kolesterol seviyeleriyle ilişkili olabileceği düşünülüyor.
4. Yanaklar: Kirli yastık kılıfları, telefon ekranlarındaki bakteriler, çevresel faktörler ile (hava kirliliği) ilişkilendirilir. Bu bölgedeki akne oluşumu dış etkenlere bağlıdır.
5. T- Bölgesi (Alın, Burun, Çene): Aşırı yağ üretimi, hormonal dalgalanmalar bu bölgede sivilcelenmeye neden olur.
6. Kulak ve Çene Çizgisi: Bu bölgede akne, vücudun yeterince su alamadığına veya böbreklerin aşırı çalıştığına işaret edebilir.

Yüz haritalama, cilt problemlerini anlamada yardımcı olabilir ama aknenin nedenleri birçok değişkene bağlı. Dolayısıyla bu teoriler yüzde 100 doğru değil. Kesin teşhis için dermatoloğa başvurmak gerek.

Uzman Görüşü: Hangi bölgede neden olur?

Alın, saçlı deri ve ense bölgesinde lezyonların belirgin olması, yağlı saç ürünlerinin kullanımına, şapka ve kask gibi aksesuarlara bağlı gelişebilir. Çene bölgesinde yoğunlaşan lezyonlar, kadın hastalarda hormonal bozukluklara işaret edebilir. Sırt ve kalça gibi bölgelerdeki dirençli aknelerde ise aşırı terleme, derinin nemli bırakılması ve dar kıyafetler akla gelir. Yine mesleki nedenli uzun süre oturan kişilerde ve hareketi kısıtlayıcı rahatsızlıklar sebebiyle uzun süreli yatan kişilerde bası altında kalan bölgelerde ve diş tedavileri sonrası ağız çevresinde akne gelişebilir.

Akneli ciltler için düzenli ve doğru bir bakım rutini önemli. Özellikle cilt temizliği… Ancak, bakım rutini oluştururken aşırıya kaçmaktan veya yanlış ürünler kullanmaktan kaçınmak gerek. Her şeyden önce şunu bilmelisiniz: Makyaj veya gün boyunca biriken kirlerin temizlenmemesi, gözeneklerin tıkanmasına ve akne oluşumunun artmasına neden olur. Çok sık yıkamak da cilt bariyerini bozabilir ve kızarıklık ile hassasiyet sorunlarını artırabilir. Peki ne yapacağız? Aslında çok basit: Günde 1-2 kez, özellikle gece yatmadan önce cildinizi uygun bir temizleyiciyle yıkamalısınız. 20 saniye boyunca yüzünüzü nazikçe köpürtün ve ılık suyla durulayın. Salisilik asit içeren yıkama jelleri tercih edin.

İkinci adım: Peeling. Haftada 1-3 kez, cildinizin ihtiyacına göre, içerisinde AHA (cilt yüzeyindeki ölü deriyi temizler ve cildin daha parlak görünmesini sağlar) veya BHA (gözeneklerin içine nüfuz ederek yağ birikimini temizler) bulunan bir ürün tercih edin. Cildiniz hassassa, PHA kullanabilirsiniz.

Son adım olarak nemlendirici, akneli ciltler için ihmal edilmemesi gereken bir adım. Su bazlı ve hafif dokulu bir nemlendirici, cilt bariyerini sağlamlaştırır ve medikal ürünlerin yan etkilerini hafifletir. “Acne-prone skin” veya “akneye meyilli ciltler için” ibareleri bulunan ürünler tercih edebilirsiniz.

Doğru bakım rutinini, akne oluşumunu azaltmada ve mevcut aknelerin daha hızlı iyileşmesinde son derece önemlidir. Unutmayın, kilit nokta cilt bakımında sabırlı ve düzenli olmak!

Akne izleri, sivilce sonrası cildin iyileşme sürecinde kolajen üretiminin dengesiz olması sonucu oluşur. Bu izler çukur, kabarık veya renk değişikliği şeklinde görülebilir. İzlerin türüne, derinliğine ve cilt tipine göre farklı tedavi yöntemleri var. Dermatologlar tarafından yapılan tedaviler, özellikle derin izler için etkili sonuçlar verir. Örneğin fraksiyonel Lazer, cildi sıkılaştırır ve izlerin görünümünü önemli ölçüde azaltır. IPL renk düzensizliklerini tedavi eder. Pikosecond lazer ise renk açıcı etkisiyle lekelerin görünümünü azaltır. Bunun haricinde kimyasal peeling yöntemleri de tercih edebilirsiniz. Mesela son zamanların popüler uygulaması mikroiğneleme (dermapen) cilde mikro iğnelerle kontrollü hasar vererek kolajen üretimini artırır. Çukur izler ve geniş gözenekler üzerinde doğal bir iyileşme süreci başlatır. Bir başka yöntem, çukur izlerin altına hyaluronik asit bazlı dolgu maddesi enjekte etmek. Tabii bu geçici bir tedavi, düzenli olarak yenilenmesi gerekir.

Akne izlerini azaltmak için AHA, BHA, retinoid, C vitamini, niacinamide, peptid ve kolajen artırıcılar kullanabilirsiniz.