A’dan Z’ye Saat Sözlüğü
ZEMBEREK: Mekanik saatlerde, saate çalışması için enerji sağlayan tulumbanın içerisindeki sarılı yaydan oluşan kısmı. Yay bir tepe yardımıyla ya da otomatik olarak kuruldukça sarıldıkça enerjiyi depolar. Yay salınmaya başladıkça oluşan enerjiyi çark dizisine ve diğer parçalara ileterek saatin çalışmasını sağlar.
ALTİMETRE: Deniz seviyesinden kaç metre yukarıda olunduğunu gösteren ölçüm.
AM/PM GÖSTERGESİ: Gündüz ve geceyi 12 saatlik saat dilimi içerisinde belirtmek amacıyla kullanılan AM/PM harfleri hem dijital hem de analog saatlerde kullanılabiliyor. PM; Post Meridiem yani Latince “öğleden sonra” ve AM; Ante Meridiem “öğleden önce” anlamına gelmektedir. Özellikle Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Krallık, Avustralya, Hindistan, Meksika, Mısır, Malezya gibi 12 saatlik zaman dilimi ile saatleri ifade eden ülkelerde kullanılmaktadır.
ANALOG-DİJİTAL SAAT: Saatin kadranında hem dijital hem de rakamlarla zamanı gösteren saat.
ANALOG SAAT: Kadranında rakamlar olan saat.
ARABİK RAKAM: Dünyaya Arabistan’dan yayılan 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 rakamlarının kadranda kullanılması.
ARTIK YIL: Miladi takvime göre 4 yılda bir 366 gün olan yıla denir.
AY FAZI-EVRESİ: Kadranda ayrı bir pencerede ayın evrelerini göstermesi hali.
BEZEL: Saatin camını kasaya sabitleyen halka, çerçeve de denilir.
BİLEZİK: Saatin metal bileklik kısmı.
BÜYÜK TARİH: Saatin kadranında iki haneli olarak gösterilen tarih.
C.O.S.C: İsviçre Resmi Kronometre Enstitüsü (Controle Officiel Suisse des Chronometres) kronometrelerin test edilip sertifikalandırıldığı kalite birimi.
DEPLOYANT TOKA: Kilitli toka.
DİAL: Saatin, zamanın ifade edildiği kısmın altındaki yüzey. Üzerinde akrep –yelkovan, alt küçük kadranlar gibi yapılar yer alabilir. Kadranın tasarımı hem mekanizmaya uyumlu olmanı hem de üreticinin çizgilerini taşımalıdır. Düz kadran olabildiği gibi, açık ve iskelet kadranlarda son yıllarda çok uygulanmaktadır.
DİJİTAL SAAT: Zamanı dijital ekrandan gösteren saat.
DUAL TIME: Çift zamanın aynı saat kadranında görünmesidir. Yerel zamanı gösteren bir saat en az başka bir zaman dilimindeki zamanı da gösterebilir.
ELLE-MEKANİK-KURUM: Saatin ayar tepesinin elle kurularak güç rezervinin doldurulması.
ENAMEL: Camsı renkli şeffaf madde ile metal tabakanın kaplanma işlemidir. Saat kadranları bu şekilde hem koruma altına alınır hem de daha zarif görülmesi sağlanır. Yüksek saatçilikte özel bir ustalık gerektiren bir işlemdir. Ayrıca sadece tek renk olarak uygulanmanın yanı sıra değerli mine sanatçılarına özel desen uygulanmaları da yapılmaktadır.
FLYBACK: Kronograf ibresinin ayar tepesine basıldığında otomatik olarak başlangıç konumuna dönmesidir. Özellikle artarda hızlı ölçüm gerektiren durumlarda, kronografın durdur-sıfır-başlat komutları arasında geçen zamanı tek bir butona baskı uygulayarak yapılmasını sağlayan komplikasyondur. Normal kronograf ölçümlerinde kronograf çalışır durumdayken sıfırlama yapılması, mekanizmaya zarar verebileceği için önerilmez. Flyback özelliği olan kronograf modellerde, butona uygulanan tek bir baskı ile kronograf ölçümü sıfır konumuna getirilir ve hemen ölçümün tekrar başlanması sağlanır.
GLOŞE: Saatin metal yüzeylerinin üzerine yapılan özel desen işlemeleri.
GMT: Mekanik saatlerde Greenwich Mean Time (GMT) birden fazla zaman dilimini gösterme özelliği.
GÜÇ REZERVİ: Saatin tam kurumundan sonra ne kadar süre ile kesintisiz çalışacağını gösteren süre (mekanik saatlerde).
HELYUM TAHLİYE VALFI: Dalgıçlar, derin sulardansu yüzeyine çıkmadan önce dekompresyon (vurgun) odası içinde beklerler. Bu sürede ortamda soludukları oksijen içerisinden ayrıca Helyum veya Hypoxictrimix gaz karışımı solurlar. Helyum küçük moleküllü bir gazdır ve saatin contalarından içerisine rahatlıkla sızabilirler. Suyun altında hiç problem olamayan bu gaz su üzerine çıkıldığında saate zarar verir. Bu yüzden saatin içerisinde biriken gazın dışarı atılması gereklidir. Bu yüzden profesyonel dalış saat modellerinde tek taraflı olarak helyumun çıkışını sağlayan bir tahliye valfı bulunur. Özellikle profesyonel dalgıçlar tarafından tercih edilir.
HOROLOJİ: Saat bilimi.
İBRE: Akrep ve yelkovan gibi saati veya diğer göstergeleri okuyan kollar.
İNDEKS: Kadranda numaraların küçük çubuklarla gösterilmesi.
İSKELET SAAT: Tüm mekanizmanın rahatlıkla görülebildiği tasarımlar.
KADRAN: Saatin üst yüzeyinde bulunan zamanın yer aldığı tüm yüzey.
KALİBRE: Saatin çalışmasını sağlayan ve özelliklerine göre farklılaşan mekanizma.
KASA: Mekanizmanın, kadranın içinde olduğu, saatin tüm dış yapısını oluşturan ve koruyan kutu.
KOMPLİKASYON: Sadece zamanı ölçmek dışında kronograf, tourbillon, takvim vs gibi özelliklerin bir arada bulunması.
KRİSTAL: Saatin kadranı üzerinde bulunan cam.
KRONOGRAF: Kasanın yanında bulunan baskı düğmeleri ile çalışan, belli zaman aralığını ölçen özel bir mekanizma.
LEAP YEAR: Miladi takvime (Gregoryen) göre 4 yılda bir yılın 365 yerine 366 gün sayısında olmasına denir. Artık yıllarda şubat ayına eklenen 1 gün, ayı 29 gün yapar.
Glashütte Original Senator Excellence Perpertual Calendar, artık yılları mükemmel bir şekilde hesaplayabilen bir saat. Ayların 30 ve 31 çekimini, şubat ayının 28 ve 29 hesaplarını yapabiliyor. Üstün modelin bu hesaplamalarının anlamı da artık yıllarda asla düzeltme gereksinimi hissetmiyor.
LUMINOVA: Saatin, ibre, indeks ve kadranının karanlık ortamda rahatlıkla okunmasını sağlayan parlama. Kimyasal bir birleşim olarak hazırlanır ve isteğe göre renklendirilerek hazırlanır. Işıklı ortamda ışığı depolayarak karanlıkta yansıtması ile ışıldar. Yıllar öncesinde, çok zararlara yol açan, radyum kullanılarak parlaklığından yararlanıldı daha sonra trityuma geçildi. Luminova ise kimyasal bileşik ve parlaklık derecesi de firma talebi ile arttırılıp azaltılabiliyor.
MARINE KRONOMETRE: Deniz kronometresi.
MEKANİK SAAT: Kurulup çalışabilen ve elektronik parçası olmayan saatler.
MEKANİZMA: Saatin çalışmasını sağlayan bir sistem içerisinde hareket eden parçalar bütünü.
NANOTEKNOLOJİ: Maddenin moleküler ve atomik düzeyde kontrolü ile yapılan, gözle görülemeyecek kadar küçük olarak uygulanan, teknolojik ürünler. Nano, LCD, bilgisayar, dayanıklı ürünler, sağlık vs gibi hayatın bir çok bölümünde kullanıldığı gibi saat üretiminde nano teknolojik ürünlere yer verilmektedir.
OTOMATİK-KENDİNDEN KURUM: Saatin arkasında bulunan hareketli rotor sayesinde bilek hareketi ile kurulan saat makineleri.
POWER RESERVE: Özellikle mekanik saatlerde, saatin çalışmasına güç veren zembereğin kurumundan sonra sahip olduğu miktarını veya süresini gösterir. Bir başka deyişle mekanizmanın güç rezervinin-gücünün ne kadar kaldığını ifade eder.
PINK GOLD: Altının bakır ile alaşım haline gelerek kızıl görünümü vermesidir. Kırmızı altın veya pembe altın olarak nitelendirilir. Saat çerçeveleri, kasalarında ve bileziklerinde kullanılmaktadır.
RETROGRADE: Kadran üzerindeki herhangi bir gösterge ibresinin görevi bittiğinde otomatik olarak başlangıç konumuna kendiliğinden gelme özelliğidir. Maurice Lacroix’in Masterpiece Triple Retrograde modelinde üç adet başadönüm özelliği bulunuyor. Biri saat 12 konumunda ikinci saat dilimi GMT saati, diğeri üç konumunda haftanın günlerini ve üçüncü ise 6 konumunda ayın tarihlerini gösteriyor. Bu göstergelerde bulunan ibreler, görevini yarım ay şeklinde tamamladıktan sonra hiç bir müdahaleye ihtiyaç duymadan başa dönerek tekrar başlıyorlar.
ROTOR: Rotor, saatin kasa arkasında yer alır ve yarım ay şeklinde bir sarkaçtır. Saat hareket ettikçe salınarak saate kurma enerjisi kazandırır ve otomatik saatin sürekli kurulu olmasını sağlar.
SONSUZ TAKVİM: Kalıcı takvim olarak da adlandırılan perpetual takvime , sonsuz veya daimi takvim de denir.
SU GEÇİRMEZLİK: Havadaki nem dahil, suya maruz kaldığında saatin suya dayanıklılık ölçüsü.
TEPE: Saatin ayarının yapıldığı kurma kolu.
TOURBİLLON: Saatin daha doğru zamanı ölçebilmesi ve yerçekiminden minimum etkilenmesi amacıyla kullanılan komplikasyon.
VİBRASYON: Bir salınım veya pandülün iki uç arasında gidip gelme hareketi. Mekanik bir saatin balansı saatte 18.000 veya üzeri bir vibrasyon üretir. Daha yüksek frekanslı saatlerde ise bu vibrasyon 36.000’lere yaklaşmaktadır. 1 saniye içinde oluşan vibrasyon sayısına ise Hertz denir.
YILLIK (ANNUAL) TAKVİM: Gün, ay ve yılı gösteren tarihli saatler.
ZEMBEREK: Mekanik saatlerde, saate çalışması için enerji sağlayan tulumbanın içerisindeki sarılı yaydan oluşan kısmı. Yay bir tepe yardımıyla ya da otomatik olarak kuruldukça sarıldıkça enerjiyi depolar. Yay salınmaya başladıkça oluşan enerjiyi çark dizisine ve diğer parçalara ileterek saatin çalışmasını sağlar.
ALTİMETRE: Deniz seviyesinden kaç metre yukarıda olunduğunu gösteren ölçüm.
AM/PM GÖSTERGESİ: Gündüz ve geceyi 12 saatlik saat dilimi içerisinde belirtmek amacıyla kullanılan AM/PM harfleri hem dijital hem de analog saatlerde kullanılabiliyor. PM; Post Meridiem yani Latince “öğleden sonra” ve AM; Ante Meridiem “öğleden önce” anlamına gelmektedir. Özellikle Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Krallık, Avustralya, Hindistan, Meksika, Mısır, Malezya gibi 12 saatlik zaman dilimi ile saatleri ifade eden ülkelerde kullanılmaktadır.
ANALOG-DİJİTAL SAAT: Saatin kadranında hem dijital hem de rakamlarla zamanı gösteren saat.
ANALOG SAAT: Kadranında rakamlar olan saat.
ARABİK RAKAM: Dünyaya Arabistan’dan yayılan 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 rakamlarının kadranda kullanılması.
ARTIK YIL: Miladi takvime göre 4 yılda bir 366 gün olan yıla denir.
AY FAZI-EVRESİ: Kadranda ayrı bir pencerede ayın evrelerini göstermesi hali.
BEZEL: Saatin camını kasaya sabitleyen halka, çerçeve de denilir.
BİLEZİK: Saatin metal bileklik kısmı.
BÜYÜK TARİH: Saatin kadranında iki haneli olarak gösterilen tarih.
C.O.S.C: İsviçre Resmi Kronometre Enstitüsü (Controle Officiel Suisse des Chronometres) kronometrelerin test edilip sertifikalandırıldığı kalite birimi.
DEPLOYANT TOKA: Kilitli toka.
DİAL: Saatin, zamanın ifade edildiği kısmın altındaki yüzey. Üzerinde akrep –yelkovan, alt küçük kadranlar gibi yapılar yer alabilir. Kadranın tasarımı hem mekanizmaya uyumlu olmanı hem de üreticinin çizgilerini taşımalıdır. Düz kadran olabildiği gibi, açık ve iskelet kadranlarda son yıllarda çok uygulanmaktadır.
DİJİTAL SAAT: Zamanı dijital ekrandan gösteren saat.
DUAL TIME: Çift zamanın aynı saat kadranında görünmesidir. Yerel zamanı gösteren bir saat en az başka bir zaman dilimindeki zamanı da gösterebilir.
ELLE-MEKANİK-KURUM: Saatin ayar tepesinin elle kurularak güç rezervinin doldurulması.
ENAMEL: Camsı renkli şeffaf madde ile metal tabakanın kaplanma işlemidir. Saat kadranları bu şekilde hem koruma altına alınır hem de daha zarif görülmesi sağlanır. Yüksek saatçilikte özel bir ustalık gerektiren bir işlemdir. Ayrıca sadece tek renk olarak uygulanmanın yanı sıra değerli mine sanatçılarına özel desen uygulanmaları da yapılmaktadır.
FLYBACK: Kronograf ibresinin ayar tepesine basıldığında otomatik olarak başlangıç konumuna dönmesidir. Özellikle artarda hızlı ölçüm gerektiren durumlarda, kronografın durdur-sıfır-başlat komutları arasında geçen zamanı tek bir butona baskı uygulayarak yapılmasını sağlayan komplikasyondur. Normal kronograf ölçümlerinde kronograf çalışır durumdayken sıfırlama yapılması, mekanizmaya zarar verebileceği için önerilmez. Flyback özelliği olan kronograf modellerde, butona uygulanan tek bir baskı ile kronograf ölçümü sıfır konumuna getirilir ve hemen ölçümün tekrar başlanması sağlanır.
GLOŞE: Saatin metal yüzeylerinin üzerine yapılan özel desen işlemeleri.
GMT: Mekanik saatlerde Greenwich Mean Time (GMT) birden fazla zaman dilimini gösterme özelliği.
GÜÇ REZERVİ: Saatin tam kurumundan sonra ne kadar süre ile kesintisiz çalışacağını gösteren süre (mekanik saatlerde).
HELYUM TAHLİYE VALFI: Dalgıçlar, derin sulardansu yüzeyine çıkmadan önce dekompresyon (vurgun) odası içinde beklerler. Bu sürede ortamda soludukları oksijen içerisinden ayrıca Helyum veya Hypoxictrimix gaz karışımı solurlar. Helyum küçük moleküllü bir gazdır ve saatin contalarından içerisine rahatlıkla sızabilirler. Suyun altında hiç problem olamayan bu gaz su üzerine çıkıldığında saate zarar verir. Bu yüzden saatin içerisinde biriken gazın dışarı atılması gereklidir. Bu yüzden profesyonel dalış saat modellerinde tek taraflı olarak helyumun çıkışını sağlayan bir tahliye valfı bulunur. Özellikle profesyonel dalgıçlar tarafından tercih edilir.
HOROLOJİ: Saat bilimi.
İBRE: Akrep ve yelkovan gibi saati veya diğer göstergeleri okuyan kollar.
İNDEKS: Kadranda numaraların küçük çubuklarla gösterilmesi.
İSKELET SAAT: Tüm mekanizmanın rahatlıkla görülebildiği tasarımlar.
KADRAN: Saatin üst yüzeyinde bulunan zamanın yer aldığı tüm yüzey.
KALİBRE: Saatin çalışmasını sağlayan ve özelliklerine göre farklılaşan mekanizma.
KASA: Mekanizmanın, kadranın içinde olduğu, saatin tüm dış yapısını oluşturan ve koruyan kutu.
KOMPLİKASYON: Sadece zamanı ölçmek dışında kronograf, tourbillon, takvim vs gibi özelliklerin bir arada bulunması.
KRİSTAL: Saatin kadranı üzerinde bulunan cam.
KRONOGRAF: Kasanın yanında bulunan baskı düğmeleri ile çalışan, belli zaman aralığını ölçen özel bir mekanizma.
LEAP YEAR: Miladi takvime (Gregoryen) göre 4 yılda bir yılın 365 yerine 366 gün sayısında olmasına denir. Artık yıllarda şubat ayına eklenen 1 gün, ayı 29 gün yapar.
Glashütte Original Senator Excellence Perpertual Calendar, artık yılları mükemmel bir şekilde hesaplayabilen bir saat. Ayların 30 ve 31 çekimini, şubat ayının 28 ve 29 hesaplarını yapabiliyor. Üstün modelin bu hesaplamalarının anlamı da artık yıllarda asla düzeltme gereksinimi hissetmiyor.
LUMINOVA: Saatin, ibre, indeks ve kadranının karanlık ortamda rahatlıkla okunmasını sağlayan parlama. Kimyasal bir birleşim olarak hazırlanır ve isteğe göre renklendirilerek hazırlanır. Işıklı ortamda ışığı depolayarak karanlıkta yansıtması ile ışıldar. Yıllar öncesinde, çok zararlara yol açan, radyum kullanılarak parlaklığından yararlanıldı daha sonra trityuma geçildi. Luminova ise kimyasal bileşik ve parlaklık derecesi de firma talebi ile arttırılıp azaltılabiliyor.
MARINE KRONOMETRE: Deniz kronometresi.
MEKANİK SAAT: Kurulup çalışabilen ve elektronik parçası olmayan saatler.
MEKANİZMA: Saatin çalışmasını sağlayan bir sistem içerisinde hareket eden parçalar bütünü.
NANOTEKNOLOJİ: Maddenin moleküler ve atomik düzeyde kontrolü ile yapılan, gözle görülemeyecek kadar küçük olarak uygulanan, teknolojik ürünler. Nano, LCD, bilgisayar, dayanıklı ürünler, sağlık vs gibi hayatın bir çok bölümünde kullanıldığı gibi saat üretiminde nano teknolojik ürünlere yer verilmektedir.
OTOMATİK-KENDİNDEN KURUM: Saatin arkasında bulunan hareketli rotor sayesinde bilek hareketi ile kurulan saat makineleri.
POWER RESERVE: Özellikle mekanik saatlerde, saatin çalışmasına güç veren zembereğin kurumundan sonra sahip olduğu miktarını veya süresini gösterir. Bir başka deyişle mekanizmanın güç rezervinin-gücünün ne kadar kaldığını ifade eder.
PINK GOLD: Altının bakır ile alaşım haline gelerek kızıl görünümü vermesidir. Kırmızı altın veya pembe altın olarak nitelendirilir. Saat çerçeveleri, kasalarında ve bileziklerinde kullanılmaktadır.
RETROGRADE: Kadran üzerindeki herhangi bir gösterge ibresinin görevi bittiğinde otomatik olarak başlangıç konumuna kendiliğinden gelme özelliğidir. Maurice Lacroix’in Masterpiece Triple Retrograde modelinde üç adet başadönüm özelliği bulunuyor. Biri saat 12 konumunda ikinci saat dilimi GMT saati, diğeri üç konumunda haftanın günlerini ve üçüncü ise 6 konumunda ayın tarihlerini gösteriyor. Bu göstergelerde bulunan ibreler, görevini yarım ay şeklinde tamamladıktan sonra hiç bir müdahaleye ihtiyaç duymadan başa dönerek tekrar başlıyorlar.
ROTOR: Rotor, saatin kasa arkasında yer alır ve yarım ay şeklinde bir sarkaçtır. Saat hareket ettikçe salınarak saate kurma enerjisi kazandırır ve otomatik saatin sürekli kurulu olmasını sağlar.
SONSUZ TAKVİM: Kalıcı takvim olarak da adlandırılan perpetual takvime , sonsuz veya daimi takvim de denir.
SU GEÇİRMEZLİK: Havadaki nem dahil, suya maruz kaldığında saatin suya dayanıklılık ölçüsü.
TEPE: Saatin ayarının yapıldığı kurma kolu.
TOURBİLLON: Saatin daha doğru zamanı ölçebilmesi ve yerçekiminden minimum etkilenmesi amacıyla kullanılan komplikasyon.
VİBRASYON: Bir salınım veya pandülün iki uç arasında gidip gelme hareketi. Mekanik bir saatin balansı saatte 18.000 veya üzeri bir vibrasyon üretir. Daha yüksek frekanslı saatlerde ise bu vibrasyon 36.000’lere yaklaşmaktadır. 1 saniye içinde oluşan vibrasyon sayısına ise Hertz denir.
YILLIK (ANNUAL) TAKVİM: Gün, ay ve yılı gösteren tarihli saatler.
ZEMBEREK: Mekanik saatlerde, saate çalışması için enerji sağlayan tulumbanın içerisindeki sarılı yaydan oluşan kısmı. Yay bir tepe yardımıyla ya da otomatik olarak kuruldukça sarıldıkça enerjiyi depolar. Yay salınmaya başladıkça oluşan enerjiyi çark dizisine ve diğer parçalara ileterek saatin çalışmasını sağlar.
Yazı Boyutu:
Saat hakkında A’dan Z’ye bilmeniz gereken her şeyi siz OGGUSTO okurları için bir sözlükte bir araya getirdik.
Etiketler
