Yalın, Fonksiyonel ve İlhamını Köklerinden Alan Yapıların Mimarı: Nevzat Sayın
Yazı Boyutu:
Türkiye modern mimarlık tarihinin kurucu mimarları arasında yer alan Nevzat Sayın ile mimari projeleri, ilham aldığı tarihi yapılar ve iyi mimarlık kriterleri üzerine keyifli bir sohbet gerçekleştirdik.
Mekanları yaşatmayı ve onlara yeni anlamlar katmayı önemseyen Kale Grubu, Karaköy’deki ilk genel merkez binasını kültürel mirasın korunması ve toplumsal hafızanın canlı tutulması için Kale Tasarım ve Sanat Merkezi’ne (KTSM) dönüştürdü.
KTSM’nin röportajlar serisinde; Türkiye modern mimarlık tarihinin kurucu mimarları arasında yer alan Nevzat Sayın ile mimari projeleri, ilham aldığı tarihi yapılar ve iyi mimarlık kriterleri üzerine keyifli bir sohbet yaptık.
1986 yılından günümüze 3.000.000 metrekarelik kapalı alan ile 12.000.000 metrekarelik açık alanı projelendirdiniz. 34 yıllık bu başarılı süreçte geliştirdiğiniz size ait mimari dili nasıl tanımlarsınız?
Vay canına, bu kadar yer ve yapı için proje üretmiş miyiz? Rasyonel denilebilir. Ezberimizde olan çözümlerden değil de sorunlardan yola çıkarak bir sonuca varmaya çalıştığımız için üslupçu bir yaklaşımımız yok. Bu yüzden de her konu özelinde ve o konuya ilişkin olarak geliştirdiğimiz yaklaşımlarımız arasında ortak paydalar olsa bile her konu kendine has bir sonuç üretimiyle çözümleniyor.
Bir yapının doğru ve iyi bir mimarlık örneği olabilmesi için size göre hangi kriterlere sahip olması gereklidir?
Gerekmedikçe yapılmamış, yapıldığında da gerektiği kadar yapılmış olması; bulunduğu doğal ve yapılı çevreyle anlamlı bir ilişki kurabilmesi, yapılan her şeyin olabildiğince özenli inşa edilmesi ve adına inşa edildiği program gereklerini yerine getirmesi o yapıyı doğru ve iyi bir mimarlık örneği kılar.
Bugüne kadar mimarisini gerçekleştirdiğiniz yapılar arasında sizi en çok tatmin eden(ler) hangisidir? Neden?
Belki tersini söylemek daha doğru. Yani, tatmin etmeyenleri. Çünkü çoğundan memnunum ama az sayıda da olsa memnun olmadıklarım var. En çok tatmin eden ise son yapım; Pulver Kimya’nın yeni Conta yapısı.
{773136}
Sizinle yaptığım bir röportajda bana “Cengiz Bektaş benim ustam ve beni ben yapan şeylerin önemli bir bölümü onun kazandırdıklarıdır.” demiştiniz. Maalesef değerli bilge mimarımız Cengiz Bektaş’ı geçtiğimiz aylarda kaybettik. Mimari yaklaşımınızda ondan size miras kalanlar nelerdir?
Çok şey var ustadan miras kalan ama gelenek ve çağdaş arasında uzlaşmaz gibi görünen kuralların aynı şeyin içinde ve bir arada oldukları, birbirini açıklayıp destekledikleri ve birbirini güçlendirdikleri düşüncesi ile yaşadığımız yere aidiyet duygusu en önde duruyor.
“İleri doğru yaşasak bile geriye doğru bakarak anlıyoruz” diyorsunuz. Mimari çizginizin temellerini oluştururken ilham aldığınız tarihi yapılar hangileridir?
Bu coğrafyadaki bütün “doğru ve iyi” mimarlık örnekleri ama birkaç tanesinin özel bir yeri var. Priene Antik Kenti, Didim Apollon Tapınağı, Beyşehir Eşrefoğlu Camisi en önde duran üçlü olabilir.
Yahşibey Köyü’nde 1999 yılında başlayıp günümüze uzanan çeşitli mimari çalışmalara imza attınız. Bu köyün dönüşüm hikayesini ve buranın kimliğini korumak için mimaride nasıl bir yol izlediğinizi anlatır mısınız?
Bir arkadaşımın Yahşibey’de aldığı eve bakmak için gitmiştim ilk kez. Yirmi yıldır orada bir şeyler yapıyorum. Bunların bir kısmı o köyde yaptığım evler ve bir okul; diğer kısmı ise her yaz gerçekleştirdiğimiz Yahşibey Tasarım Çalışmaları. Her ikisinin de asal konuları; gelenek, coğrafya, zanaatkarlık, küçük şeylerin mimarlığı, az yeterlidir ilkesiyle yaşamak, paylaşımcı ve dayanışmacı bir rekabet, kırsal kesimin mimarlığı gibi konular. Bunlar üzerinden köyün/köylülerin bize ve bizim de onlara aktardığımız şeyler var. Giderek azalan nüfusuyla, büyüme ve dönüşme sorunu olmadığı için köy büyük oranda kendini koruyor. Hatta nüfusu azalıp giderek ıssızlaşıyor.
Yahşibey’de her sene gerçekleştirdiğiniz mimari tasarım çalışmaları ve atölyeleri hakkında bilgi verir misiniz? 2020 yazında bir buluşma organize etmeyi planlıyor musunuz?
2020’de Korona günlerinde mimarlık yapmak için Yahşibey’in çok riskli olacağını düşünerek bir şey yapmamaya karar verdik. Çünkü oradaki çalışmamızın temel dürtüsü bedensel olarak da yakın olmamız. Online yapamayacağımız bir şey olduğuna karar verdik ve bıraktık.
{773106}
Bilgi Üniversitesi Mimarlık Fakültesi binasını kazan dairelerinden dönüştürerek tasarladınız. Size göre mimarlık eğitiminin verildiği bir yapı ne gibi unsurlara sahip olmalıdır?
Mimarlık stüdyosundaki öğrenciler bizden çok birbirlerinden öğrendikleri için, onları anlamlı bir şekilde bir arada tutabilecek ve çok gerekmedikçe çıkmak istemeyecekleri bir mekana sahip olmalıdır.
Geçtiğimiz sene Yapı Kredi Yayınları’ndan çıkan “Düşünceler/İşler” kitabınızın içeriği hakkında bilgi verir misiniz?
2004-2019 aralığındaki 15 yılın dökümü. Kendi yapılarımı sondan başa doğru okuma çabası ve bu çabayı başkalarıyla paylaşma isteği de denilebilir.
Son olarak şu anda üzerinde çalıştığınız projeler neler?
Urla yerleşkesi
İzmir Urla’da 250.000 metrekarelik arazide yeni bir yerleşke, yine Urla’da 63.000 metrekare zeytinlik alanda bir zeytin işletmesi, üstün zekalı öğrenciler için Gebze’de bir okul, Gebze ve Manisa organize sanayi bölgelerinde fabrikalar, İzmir’de cemevi ve cami projeleri üzerinde çalışıyoruz. Taksim Yarışması için çalıştığımızı da eklemeliyim.
{773100}
