Tony Cragg: Hayatı, Eserleri ve Bilinmeyenleri

İstanbul Modern’in açılışı için “Runner 7 (Koşucu)” heykeliyle İstanbul’a bir eser sunan Tony Cragg’i hem yaşamı hem de yapıtlarıyla hatırlayalım istedik.

İstanbul’un sembol sanat mekanlarından İstanbul Modern’in yeni binasının açılışı için Tony Cragg’in “Runner / (Koşucu)” adlı heykelinin seçilmesi sanatçı Tony Cragg’in kariyerini yeniden gündeme getirdi. Cragg’in katı bir yüzeyin altında içsel bir yaşam olduğunu göstermek, bu enerji ve hareketi algılanabilir kılmak olarak tanımladığı eseri artık İstanbul Modern binasında gelenleri karşılayacak. Biçim, renk ve malzemenin sınırlarını zorlayarak yeniden tanımladığı heykel sanatına getirdiği çeşitlilikle tanınan Tony Cragg’i yeni eseri dolayısıyla çalışmalarını, hayatını ve eserlerini yeniden hatırlayalım istedik.

Tony Cragg Kimdir?

Farklı coğrafyalarda gerçekleştirdiği sergilerle heykel sanatı için yeni ufuklar açan Tony Cragg yaşayan en büyük heykel sanatçıları arasında gösteriliyor. Çağdaş heykel sanatının en özgün, en yenilikçi sanatçılarından Tony Cragg 40 yılı aşan kariyerinin her evresinde karakteristik birçok yapıt verdi. Heykel sanatının doğasını oluşturan içerik, kütle, boşluk, malzeme, renk, ölçek gibi ayırdedici özellikler Cragg tarafından karekteristik olarak yorumlanıyor ve dönüştürülüyor. Doğa, insan ve ikisini kuşatan sonsuz düşünce ve üretim alanı, Tony Cragg’in heykellerinin merkezini ve sentezinin kaynağını belirliyor.

Tony Cragg’in Hayatı

Tony Cragg 1949’da Liverpool’da doğdu. 1966-1968 yıllarında Ulusal Kauçuk Üreticileri Araştırma Derneği’nde laboratuvar teknisyeni olarak bilimle tanıştı.

Cheltenham, Wimbledon Sanat Okulu içerisinde bulunan Gloucestershire Tasarım ve Sanat Koleji sanat öğrenciliğini (1969−1973), laborant olarak geçirdiği bir çalışma hayatı takip etti. Eğitimi esnasında Roger Ackling’in eğitmenliğinde Richard Long ve Bill Woodrow’un yapıtları ile tanışmıştı. Eğitimini Kraliyet Sanat Koleji’nde (1973-1977) tamamlayan heykeltıraş, 1977’de Wuppertal, Almanya’ya taşındı.

Tony Cragg’in Sanat Hayatı

Laboratuvar teknisyenliğinin ardından Cheltenham’daki Gloucester Sanat ve Tasarım Koleji’nde temel eğitimine başlayan ve sonrasında Wimbledon Sanat Okulu’na devam eden Cragg, 1973’te Londra’da Kraliyet Sanat Koleji’nin heykel konulu yüksek lisans programına katıldı.

Okuldaki heykel çalışmalarında, inşaat alanlarından temin ettiği gündelik malzemeleri kullandı. Öğrencilik yıllarını ‘1970’lerde heykel dünyasına hükmeden minimalist eğilimlere karşılık gelen bir içerik arayışı’ olarak nitelendiren Cragg, bu arayış sonucunda biçime yoğunlaşan bir yaklaşım geliştirdi.

1977’de hâlen yaşamını sürdürdüğü Almanya’ya taşınarak Düsseldorf Sanat Akademisi’nde çalışmaya başladı; 1988’den 2001’e kadar yürüteceği profesörlük görevini kabul etti. 2001-2006 yıllarında Berlin Sanat Üniversitesi’nde görev alan Cragg, 2006’da da Düsseldorf’a döndü ve 2009’dan 2013 yılına kadar akademinin rektörlüğünü yürüttü.

Dünyanın farklı ülkelerindeki pek çok saygın kurum tarafından fahri unvanlar ve üyeliklerle onurlandırılan sanatçının yapıtları, 1970’li yıllardan bu yana sayısız kentte sergilendi. 1988’de Britanya’nın en prestijli sanat ödüllerinden Turner Ödülü’ne layık görülen Tony Cragg, aynı yıl 43’üncü Venedik Bienali’nde ülkesini temsil etti. 2007 yılında Praemium Imperiale Heykel Ödülü’nü kazandı.

Sanatçı ayrıca İsveç’e bağlı Tjörn adasında bir stüdyoya sahip. 2007’de Tjörn Nordik su renkleri Müzesi bünyesinde bir sergi açmıştır.

Tony Cragg’in Sanat Anlayışı

Sanatçıya göre heykel ve bilim, fizik ve metafizik dünyaları düşünmeye yarayan, birbirine denk ve birbirini tamamlayan vasıtalar. Doğa, insan ve ikisini kuşatan sonsuz düşünce ve üretim alanı, Anthony Cragg’in heykellerinin merkezini ve sentezinin kaynağını belirler. Biçimler dünyasına kattığı her yapıtın kendine ait bir kökü ve duygularla kurduğu yakın bir ilişkisi olduğunu düşünen sanatçının heykelleri bir hissi, yıllar öncesinde kalmış bir anın unuttuğumuz etkisini, merak ettiğimiz bir doğa olayının ardındaki sırrı hatırlatır.

Tony Cragg’in Öne Çıkan Eserleri

Versus; 2012

Subcommittee; 1991

Line of Thoughts; 2003

Domagk; 2013

Minster; 1990

Ferryman; 1997

Tony Cragg’in İstanbul’a Sunduğu Eser: “Runner”

İstanbul Modern’in yeni müze binası, dünyanın dört bir yanındaki kentlerde simgeleşmiş müze ve kültür-sanat kurumlarının mimarisinde imzası bulunan İtalyan mimar Renzo Piano tarafından tasarlandı. Müzenin 2004’te Karaköy’de kapılarını açtığı 4 no’lu Antrepo ile aynı yerde inşa edilen yeni binasının kullanım alanı 10 bin 500 metrekare. Uluslararası standartlarda bir müze olarak izleyiciyi merkezine alan yeni müze binası sergi salonları, eğitim atölyeleri, sinema, kütüphane, tasarım mağazası, etkinlik alanları, kafe ve restoranıyla sanatseverleri ağırlamaya hazırlanıyor.

İstanbul Modern açılış için çağdaş heykel sanatının büyük isimlerinden Tony Cragg’in 6 metrelik yapıtını seçti. Eser, yakında açılması planlanan İstanbul Modern’in yeni müze binasının giriş platformunda yerini aldı. Yapıtları dünyanın önde gelen müze ve sanat kurumlarının koleksiyonunda sergilenen Tony Cragg “Runner” adlı heykelini İstanbul Modern’e uzun süreli ödünç verdi. Cragg, “Runner” adlı heykeliyle “Katı bir yüzeyin altında içsel bir yaşam olduğunu göstermek, bu enerji ve hareketi algılanabilir kılmak” istiyor.

İstanbul Modern, Cragg’i daha önce Beyoğlu’ndaki geçici mekânında ağırlamıştı. Biçim, renk ve malzemenin sınırlarını zorlayarak yeniden tanımladığı heykel sanatına getirdiği çeşitlilikle çok katmanlı bir zenginlik sunan sanatçının yapıtlarından bir seçki, 2018’de “İnsan Doğası” adlı sergide izleyiciyle buluşmuştu.